Του Μανώλη Μενεγάκη
Διάβασα όπως αρκετοί συμπολίτες το σχέδιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της πόλης του Αγίου Νικολάου το οποίο αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Δήμου Αγίου Νικολάου προς διαβούλευση για το κοινό. Συμμετείχα σε αυτήν, με την αποστολή προτάσεων και επειδή είναι θέμα της επικαιρότητας του δήμου μας τις δημοσιοποιώ. Κάνω μια προσπάθεια να εκφραστώ όσο γίνεται πιο συγκεκριμένα. Νομίζω ότι είναι καλύτερο να τίθενται διάφορες απόψεις χωρίς στρογγυλέματα και να γίνεται μια σύνθεση αυτών, πριν την λήψη αποφάσεων.
Η βασική παρατήρηση είναι ότι το σχέδιο εκθέτει δύο σενάρια με ορίζοντα υλοποίησης την 15ετία: 1) ένα ήπιο, όπου προτείνεται ο περιορισμός και έλεγχος στάθμευσης σε μία ζώνη από την κεντρική πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου μέχρι και γύρω από την Λίμνη και την Κιτροπλατεία, χωρίς ουσιαστικές αλλαγές στα ήδη πεζοδρομημένα σημεία και 2) ένα (πιο) ριζοσπαστικό σενάριο, όπου εκτός από τον περιορισμό και την ελεγχόμενη στάθμευση του πρώτου σεναρίου καταλαμβάνει μια ευρύτερη περιοχή που έχει όριο την οδό Επιμενίδου, φτάνει μέχρι το Νοσοκομείο, συμπεριλαμβάνει τον Παραλιακό δρόμο χωρίς να τον καταργεί ως κυκλοφοριακή αρτηρία και φτάνει στις παρυφές τις παραλίας του Αμμουδιού και προτείνει ευρείες ζώνες ήπιας ή μειωμένης μηχ. κυκλοφορίας (π.χ. πεζοδρομήσεις με εξαιρέσεις κυκλοφορίας για κατοίκους κ.λπ.). Το ριζοσπαστικό σενάριο, μάλιστα, έχει δύο εναλλακτικές περιπτώσεις (βλ. παρακάτω).
Στόχος των προτάσεων των σεναρίων αυτών είναι να βελτιωθεί η πρόσβαση στο αστικό κέντρο του Αγίου Νικολάου για να γίνει πιο ελκυστικό για τους επισκέπτες και τους κατοίκους, να βελτιωθεί η πρόσβαση στις διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες και να διαμορφωθεί ένα πεδίο μικρό ή μεγάλο, ήπιας κυκλοφορίας ή πολύ μειωμένης κυκλοφορίας (με πεζοδρομήσεις) ώστε να αναβαθμιστεί συνολικά η εικόνα και η αισθητική του αστικού κέντρου.
Εκφράζοντας την γνώμη μου ως πολίτης και κάτοικος, το ήπιο σενάριο πιστεύω ότι είναι άτολμο γιατί δεν θα δώσει σημαντικές αλλαγές σε σχέση με την υπάρχουσα κατάσταση. Αν θεωρήσουμε εκ των προτέρων ότι κάθε άλλη πρόταση είναι μη ρεαλιστική ή μη εφαρμόσιμη είναι σαν να παραιτούμαστε από οποιαδήποτε προσπάθεια ουσιαστικής βελτίωσης και εξέλιξης, σε μια συγκυρία «ριζοσπαστικής» ανάγκης, από την στιγμή που η ύφεση της υγειονομικής κρίσης αδυνατίζει ακόμη περισσότερο την οικονομία της περιοχής μας. Η βελτίωση της πρόσβασης, της κυκλοφορίας και γενικά των συνθηκών στο αστικό κέντρο της πόλης θα ανεβάσει αισθητά το τοπικό εισόδημα και έτσι θα καλύψουμε χαμένο έδαφος. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να πεισθούμε για την αναγκαιότητα μιας μεγάλης ριζοσπαστικής παρέμβασης και ταυτόχρονα να διεκδικήσουμε ως τόπος την εξασφάλιση κονδυλίων και ό,τι άλλο χρειαστεί για την υλοποίηση του σχεδίου αυτού.
Για το ριζοσπαστικό σενάριο που προτείνουν οι μελετητές του ΣΒΑΚ, ο ορίζοντας δεκαπενταετίας για την πλήρη υλοποίηση του δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνουν βασικές παρεμβάσεις σε συντομότερο χρόνο π.χ. ορισμένες πεζοδρομήσεις και να φανεί μια σημαντική διαφορά. Η πρώτη εναλλακτική του ριζοσπαστικού σεναρίου προτείνει την διερεύνηση μεταφοράς του Λιμένα σε σημείο που δεν ορίζεται για να μπορέσει να υλοποιηθεί η πολύ ήπια κυκλοφορία και οι πεζοδρομήσεις στο υπόλοιπο αστικό κέντρο. Αυτό είναι – κατά την γνώμη μου – προβληματικό πρώτον γιατί ως τουριστική περιοχή ο Άγιος Νικόλαος θέλει να έχει έναν τουριστικό Λιμένα κοντά του για τα κρουαζιερόπλοια που εντάσσουν στις στάσεις τους τον Άγιο Νικόλαο κι έτσι ενισχύουν εδώ και πολλά χρόνια την οικονομία της πόλης. Δεύτερον, έχουν δαπανηθεί πολλά κονδύλια για την κατασκευή και την επέκταση του υπάρχοντα Λιμένα και γίνονται ακόμα επενδύσεις σε αυτόν.
Η δεύτερη εναλλακτική του ριζοσπαστικού σεναρίου συμπεριλαμβάνει τον υπάρχοντα Λιμένα και προτείνει ενδεικτικά την κατασκευή γέφυρας από το πίσω μέρος του, από την Κιτροπλατεία. Σε προηγούμενη αρθογραφία μου είχα επιχειρηματολογήσει γιατί θα ήταν προτιμότερο, εάν πότε αποφασιστεί να γίνει νέα γέφυρα, αυτή να γίνει από το μπροστινό μέρος του λιμανιού διότι θα ήταν ένα έργο λιγότερο παρεμβατικό και πιο φθηνό εξυπηρετώντας τον ίδιο σκοπό δηλαδή την χρήση του Λιμένα και την ταυτόχρονη μετατροπή του αστικού κέντρου της πόλης σε τόπο πολύ ήπιας κυκλοφορίας με εκτεταμένη πεζοδρόμηση. Με αυτή την επιφύλαξη υποστηρίζω την δεύτερη εναλλακτική του ριζοσπαστικού σεναρίου και νομίζω πρέπει να το προωθήσουμε με κάθε δυνατό τρόπο. Επίσης, είναι πιθανό, η αισθητή μείωση της κυκλοφορίας σε όλη την ευρεία αστική ζώνη που προτείνει το ριζοσπαστικό σενάριο να καταστήσει την επιλογή κατασκευής μιας γέφυρας αχρείαστη γιατί μπορεί να βρεθεί μια λύση ελεγχόμενης επιτρεπόμενης κυκλοφορίας προς και από τον Λιμένα (με ανοιχτό τον Παραλιακό δρόμο) τις απολύτως αναγκαίες ώρες και κατά τ’ άλλα, η περιοχή του κέντρου της πόλης να είναι ευρέως πεζοδρομημένη.
Επειδή με τέτοιου είδους προγραμματισμούς δεσμεύονται μελλοντικές δημοτικές αρχές πέρα από την παρούσα θα ήταν καλό από τώρα να προσανατολιστούμε στο πώς θα υλοποιηθεί, πώς θα αναζητηθούν οι χρηματοδοτήσεις για να προετοιμαστεί και η κοινωνία του Αγίου Νικολάου, οι επαγγελματίες και όλοι στην εξειδίκευση αυτού του σεναρίου. Ακόμη, σε συμβιβαστικό πνεύμα θα μπορούσε να αποφασιστεί μια κλιμακωτή υλοποίηση δηλαδή σε πρώτο χρόνο η υλοποίηση του ηπίου σεναρίου αλλά με την ολοκλήρωσή του να ξεκινήσει η υλοποίηση του ριζοσπαστικού.
Επίσης θα πρέπει να διερευνήσει ο Δήμος και να ενεργοποιήσει όλα τα εργαλεία που του προσφέρει η νομοθεσία για να προχωρήσουν γρήγορα οι μελέτες και η υλοποίηση του έργου και με ιδιώτες μελετητές και εργολαβίες ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Ο Δήμος πρέπει να έχει κυριώς την εποπτεία των μελετών αυτών, να ασκεί έλεγχο, να δίνει κατευθυντήριες γραμμές ρόλος που ανταποκρίνεται ρεαλιστικά στην θεσμική του θέση παρά την έλλειψη προσωπικού και τις σύγχρονες απαιτήσεις που επιβάλλουν ευέλικτες λύσεις.
Οι πεζοδρομήσεις χρειάζεται να είναι εκτεταμένες, με πολύ ήπια κυκλοφορία μέσα σ’ αυτές μόνο για τους μόνιμους κατοίκους και τα οχήματα δημόσιας χρήσης, ενώ η υπόλοιπη περιοχή της ήπιας κυκλοφορίας και ελεγχόμενης στάθμευσης θα πρέπει να υποστηριχθεί από πάρκινγκ περιμετρικά της πόλης που μπορούν είτε να αναζητηθούν ως ακίνητα προς αγορά, είτε να διαμορφωθούν κατάλληλα για τον σκοπό αυτόν υπάρχοντα δημοτικά ακίνητα (π.χ. ο Ελαιώνας). Επίσης, αν ο δήμος επιλέξει να προωθήσει νέες επεκτάσεις του σχεδίου πόλης Αγίου Νικολάου, με την νέα νομοθεσία που τις διευκολύνει, θα μπορούσε να δώσει αρκετούς χώρους περιμετρικής στάθμευσης σε νέες ρυμοτομούμενες περιοχές.
Ο στόχος της βελτίωσης της αστικής κινητικότητας πρέπει να αφορά και κάθε άλλη αστική περιοχή του δήμου και κυρίως την Νεάπολη και την Ελούντα. Ένα ανάλογο σχέδιο με το ΣΒΑΚ της πόλης του Αγίου Νικολάου χρειάζεται να εκπονηθεί προσαρμοσμένο σε αυτές τις περιοχές το οποίο να συμπεριλαμβάνει όσα έχουν αποσπασματικά σχεδιαστεί μέχρι σήμερα, να τα ενώνει και να τα συμπληρώνει με πεζοδρομήσεις, χώρους στάθμευσης, νέες υποδομές αστικής εξυπηρέτησης και με μέριμνα για την αναβάθμιση της αισθητικής του τόπου.
