Οι κινητοποιήσεις των αγροτών το τελευταίο χρόνο τούς έχουν οδηγήσει τουλάχιστον δύο φορές στην πρωτεύουσα, διαδηλώνοντας και παλεύοντας να επικοινωνήσουν τα αιτήματά τους στον Υπουργό Γεωργίας, όπως έγινε και πρόσφατα. Όπως έχει συμβεί και με κάθε άλλη κοινωνική και επαγγελματική ομάδα που έχει προσπαθήσει τα τελευταία χρόνια να διαμαρτυρηθεί και να αντισταθεί στα απάνθρωπα και αντιδημοκρατικά μέτρα που η κυβέρνηση ψηφίζει σωρηδόν και μην έχοντας καμία επαφή με την πραγματικότητα και την καθημερινότητα των πολιτών, τα ΜΜΕ κάνουν ό,τι μπορούν για να διαστρεβλώσουν το λόγο των διαδηλωτών, να απομονώσουν συμπεριφορές που θα δημιουργήσουν φαύλες εντυπώσεις και θα αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη.
Ο έλεγχος της ψυχολογίας της μάζας, η προώθηση συγκεκριμένων προτύπων, ιδεών και πολιτικών, είναι πια άρρηκτο κομμάτι της λειτουργίας και της ύπαρξης των ΜΜΕ, προφανώς και οι εξαιρέσεις πάντα υπάρχουν, αναφέρομαι όμως για τα μεγάλα – κυρίως αθηναϊκά ΜΜΕ. Το πώς θα δεχτεί ο λαός αντιλαϊκά μέτρα χωρίς αντιδράσεις, το πώς θα διαμορφωθεί η πολιτική συνείδησή του και το πώς θα οδηγηθεί στη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων, είναι αντικείμενο μελέτης και σχεδιασμού πολιτικών, κοινωνικών επιστημόνων, ιδιοκτητών ΜΜΕ και δημοσιογράφων. Δεν γράφω κάτι άγνωστο στον μέσο κοινό νου, αντίθετα το διαβάζουμε και το ακούμε εδώ και χρόνια συχνότατα.
Με αυτό, λοιπόν, το δεδομένο ανεβαίνουν οι αγρότες από το νησί μας στην Αθήνα. Πολλοί εξ αυτών ντυμένοι με παραδοσιακά χρώματα και ρούχα και δια χείρας τις κατσούνες. Σύμβολο εργασίας του βοσκού και του αγρότη. Δεκτό. Να διαμαρτυρηθούν για τη συστηματική προσπάθεια των τελευταίων χρόνων να αποδεκατίσουν και την αγροτιά, όπως άλλωστε και κάθε άλλο επαγγελματικό κλάδο. Μέχρι εδώ καλά. Μαζί τους, ψυχικά και συναισθηματικά κι ευχόμενη να πετύχουν αυτή τη φορά έστω κάτι, ελπίζοντας να βρεθεί λίγο φιλότιμο, εντιμότητα και πατριωτισμός στα «αυτιά» που κωφεύουν τόσα χρόνια. Η εικόνα, όμως, που έφτασε σε μένα από τις κινητοποιήσεις των κρητικών αγροτών στην Αθήνα, μόνο θλίψη, αποστροφή και θυμό μου προξένησαν. Θλίψη γιατί για άλλη μια φορά πέσαμε στην παγίδα των συστημικών ΜΜΕ και με τις κατσουνιές, τις ψευτομαγκιές και τη βία που ασκήθηκε, στάθηκαν όλοι σε αυτό και στις γραφικές φιγούρες αυτών των κρητικών, που ήρθαν για να σπάσουν, να τραμπουκίσουν και να αναστατώσουν την κατά τα άλλα ομαλή, πολιτισμένη, ανθρώπινη, γαλήνια πρωτεύουσα, που δεν είχε κανένα πρόβλημα μέχρι την απόβαση των αγροίκων από την Κρήτη.
Ελάχιστα ακούστηκαν τα αιτήματα των αγροτών, ελάχιστα ακούσαμε σοβαρό λόγο με πολιτισμένο ύφος και ουσιαστικό περιεχόμενο, ελάχιστα φάνηκε τί πραγματικά είναι ο κρητικός λαός. Ναι, προφανώς και πιστεύω ότι οι Κρητικοί είμαστε αλλιώτικοι, όπως άλλωστε είναι κάθε τόπος μα και ο κάθε άνθρωπος. Πήγαν στην Αθήνα έχοντας μόνο δίκιο κι επέστρεψαν πώς; Έχοντας δώσει λαβή για αρνητικά, ειρωνικά, απαξιωτικά σχόλια για τους Κρητικούς. Όχι, δεν είναι αυτό η Κρήτη!! Κι ούτε με αντιπροσωπεύει αυτή η εικόνα που επέλεξαν τα πλείστα των ΜΜΕ για να απομονώσουν.
Αποστροφή ένιωσα, γιατί είμαι ενάντια σε κάθε μορφή βίας. Ναι, συμφωνώ πως έχουμε πόλεμο, το λέω και το γράφω άλλωστε χρόνια, όμως αυτός ο πόλεμος δεν διεξάγεται με όπλα για να πάρουμε τις κατσούνες και να τους βαράμε στα κεφάλια. Ο πόλεμος αυτός είναι -βάση μελετών- πιο καταστροφικός από τον Β’ Παγκόσμιο, που ζήσαμε κι ήδη έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων. Όμως, δεν μπορούμε να αμυνθούμε με γροθιές, βρισιές, ξύλο και καίγοντας κάδους σκουπιδιών ή καταστρέφοντας ό,τι υπάρχει στο χώρο διαδήλωσης. Αυτός ο ύπουλος και πολυεπίπεδος πόλεμος, αυτή η ατέρμονη κρίση, χρειάζεται ξεκάθαρο νου, ισορροπημένη ψυχή, ατσάλινο στομάχι, πανέξυπνη στρατηγική και κυρίως συμπεριφορές που θα κερδίζουν την κοινή γνώμη. Έχουμε αποδείξει στην ιστορία μας ότι διαθέτουμε αυτά και περισσότερα θετικά χαρακτηριστικά και το αποδεικνύουμε άλλωστε καθημερινά. Γιατί, λοιπόν, να φτάνουμε σε αυτό το σημείο της αδιέξοδης βίας;
Θυμό νοιώθω γιατί δε λέμε να μάθουμε από τα λάθη μας, γιατί πέφτουμε στην επικοινωνιακή παγίδα, που βολεύει εκείνους, που αποφασίζουν για τη τύχη μας, την πατρίδα μας, το μέλλον των παιδιών μας. Εξακολουθούμε να έχουμε τις ίδιες αναποτελεσματικές πρακτικές αλλά προσδοκούμε άλλο αποτέλεσμα. Το να στέκονται όλοι εκτός Κρήτης στο προφίλ του βοσκού με τα όμορφα μάτια που ξαφνικά έγινε viral (έτσι δε το λένε θαρρώ;) και στις κατσούνες που δεν ήταν απλά ένα αγροτικό εργαλείο- σύμβολο στο χέρι, αλλά κατέληγε σε όπλο άμυνας ή και επίθεσης εναντίον των αστυνομικών, ε, αυτό δεν είναι η Κρήτη μας κι ούτε γι’ αυτό ανέβηκαν οι αγρότες στην Αθήνα.
Και να απαντήσω και γραπτά στο σχόλιο εκπροσώπου των αγροτών ότι οι δυνάμεις καταστολής θα δουν χειρότερα την επόμενη φορά, αν οι αγρότες δεν εισακουστούν… Αυτές οι «δυνάμεις καταστολής» είναι δημόσιοι υπάλληλοι, κακοπληρωμένοι, που εκθέτουν καθημερινά τη ζωή τους σε κίνδυνο για την ασφάλεια και την προστασία κάθε πολίτη. Έχουν πίσω τους μάνες, συζύγους, παιδιά να τους περιμένουν, δεν είναι κάτι αλλιώτικο από όλους μας. Κι εκείνοι έχουν πληγεί από την κρίση. Το ότι εκτελούν εντολές κι είναι αναγκασμένοι συχνά να επιτάσσουν την εφαρμογή άδικων κι αντιδημοκρατικών μέτρων, ναι, και αυτό είναι μέρος της εργασίας τους. ΕΜΕΙΣ όμως, επιλέγουμε τα «αφεντικά τους», εμείς τους εκλέγουμε, όχι οι ίδιοι μόνο οι αστυνομικοί. Κι αν τους βλέπουμε όποτε μας συμφέρει σαν δυνάμεις καταστολής, τότε να μη διαμαρτυρόμαστε όταν κλείνουν τα αστυνομικά τμήματα και μένουμε απροστάτευτοι. Οι αστυνομικοί δεν είναι εχθροί μας, είναι εργαζόμενοι, όπως όλοι μας και σίγουρα δε βοηθά τέτοιου είδους πόλωση που θυμίζει περίοδο εμφυλίου πολέμου. Αυτό μας έλειπε μόνο! Η λογική του «όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος», μόνο τη βία ανακυκλώνει και μηδενίζει κάθε πιθανότητα επίλυσης των προβλημάτων μας.
Με ρωτάνε συχνά πώς βλέπω τα πράγματα και αν έχω κάποιες σκέψεις για το πώς θα μπορούσε να αλλάξει η κατάσταση. Κι εγώ σκούρα τα βλέπω, δύσκολα, κι ας είμαι δυνατός και αισιόδοξος άνθρωπος. Δεν θα μπορούσα να ονειροβατώ. Όμως, πάντα υπάρχει η δυνατότητα και η πιθανότητα να αλλάξει κάτι, όσο δύσκολη κι αν είναι η κατάσταση. Μαχόμαστε κάθε στιγμή, με κάθε τρόπο και μέσο. Πολιτισμένο. Επιμένω. Αν αρχίσουν να πέφτουν βόμβες πάνω από τα κεφάλια μας κι αν κηρυχτεί – κι επίσημα- πόλεμος, προφανώς θα σκεφτώ και θα εκφραστώ αλλιώτικα. Μιλώ για τώρα, για αυτόν τον αφανή πόλεμο, που χρήζει τελείως διαφορετικής αντιμετώπισης.
Ξεκινώ από τις πολιτικές επιλογές μας, ειδικά τα χρόνια της κρίσης. Δεν βλέπουμε ακόμη πού μας έφτασαν; Δεν είναι μονόδρομος ότι θα πρέπει να τις αλλάξουμε; Και δεν εννοώ μόνο αυτή την κυβέρνηση, πραγματικά ίχνος πολιτικής διάθεσης δεν έχω αλλά καθαρά πραγματιστικής λογικής. Βλέπουμε να αναδεικνύονται στα κόμματα -και δη δεκαετίες τώρα-, αρχηγοί που είναι πολιτικά άπειροι, με αδύναμη προσωπικότητα και χωρίς σοβαρή κι επιτυχημένη δική τους επαγγελματική πορεία. Οι πρωθυπουργοί των τελευταίων χρόνων ξεκινούν ως πρώτη τους δουλειά, ή έστω πρώτη σοβαρή δουλειά, με την πρωθυπουργία της χώρας. Τί περιμένουμε; «Στου κασίδη το κεφάλι, μαθαίνουν οι μπαρμπέρηδες», λέει ο λαός μας. Κι αν σου τύχει μια φορά να πέσεις σε πρωτάρη μπαρμπέρη, θα πάρεις σβάρνα όλους τους πρωτάρηδες να πηγαίνεις από ξύρισμα σε ξύρισμα; Ή θα πεις, «απού καεί στην κολοκύθα φυσά και το γιαούρτι»; Αντιστοίχως, έχουμε εμμονή τα τελευταία χρόνια να επιλέγουμε πρωθυπουργούς που είναι ακόμη «άβγαλτοι», «άμαθοι», «αδύναμοι», «καλά παιδιά, αλλά…» και κυρίως χωρίς σοβαρή παιδεία κι εργασιακή εμπειρία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο λαός τους αποκαλεί όλους με υποκοριστικά με την ίδια κατάληξη… «-άκης» και τελευταία έχουμε και τον «-κούλη»! Οι ισχυροί εντός κι εκτός χώρας δεν θέλουν έναν δυνατό Έλληνα πρωθυπουργό. Δεν τον θέλουν πνευματώδη, σοφό, επιτυχημένο, έμπειρο, αξιοπρεπή, περήφανο, πατριώτη, ανθρωπιστή. Και κάνουν ό,τι μπορούν για να έχουν ανθρώπους του «χεριού» τους. Εμείς τί κάνουμε; Τι ακριβώς επιλέγουμε; Τελικά μήπως και εμείς, ως λαός, καταλήγουμε προβατάκια και χρειαζόμαστε τις κατσούνες να μας πηγαίνουν όπου οι ισχυροί βολεύονται; Να ξεκινήσουμε, λοιπόν, από αυτό, από την αλλαγή των πολιτικών που μας εκπροσωπούν, εφόσον δεν ανταποκρίνονται στα αιτήματα του λαού και στις προεκλογικές υποσχέσεις τους κι όχι να τους υποδεχόμαστε με τιμές ηρώων ακόμη.
Να μείνουμε σε εγρήγορση, πνευματική κυρίως και ψυχική. Να παλεύουμε καθημερινά για την επιβίωσή μας, να δημιουργούμε, να εργαζόμαστε όσο πιο πολύ μπορούμε. Και δεν είναι εργασία μόνο η δουλειά μας, αλλά και ο κήπος μας, η κουζίνα μας, τα χειροτεχνήματά μας, η ποίηση, η γραφή, οι τέχνες, όπου έχει κλίση και μπόρεση ο καθένας μας. Να αγαπάμε τον εαυτό μας και τον συνάνθρωπό μας, το ίδιο, ισόποσα, ισότιμα, αέναα να δίνουμε και να παίρνουμε αγάπη, προσφορά, στήριξη, κατανόηση, φροντίδα, τρυφερότητα.
Να μη χάνουμε την πίστη μας, ούτε στον Θεό μα ούτε στον Άνθρωπο. Και κυρίως να σεβαστούμε και να φροντίσουμε, επιτέλους, το περιβάλλον, το σπίτι μας, δηλαδή. (έχουμε εδώ τόσα μα τόσα να διορθώσουμε, όσο προλαβαίνουμε ακόμη!).Να παλεύουμε κάθε στιγμή να εφαρμόζουμε καινοτόμες ιδέες, να δοκιμάζουμε νέες πρακτικές, σε κάθε μας ενασχόληση. Έτσι, όχι μόνο ο εγκέφαλος θα διατηρείται νέος κι υγιής, μα και το αποτέλεσμα θα μας ανταμείβει συχνά. Να προσπαθήσουμε να παράγουμε όσα παραπάνω μπορούμε από τα αγαθά που χρειαζόμαστε και να ανταλλάσσουμε όσα μας περισσεύουν με τα αγαθά του συνανθρώπου μας (η κεντρική φιλοσοφία της ανταλλακτικής οικονομίας, που λάτρεψα και προσπάθησα να φέρω και στο νομό μας, μαζί με την ομάδα της Ιεράπετρας που παραλλήλως το οραματιστήκαμε και το στηρίξαμε).
Να τραγουδάμε, να χορεύουμε, να παίζουμε μουσική, να φτιάχνουμε στίχους και να σκαρφιζόμαστε μαντινάδες. Να ζωγραφίζουμε, να σκαλίζουμε την πέτρα και το ξύλο, να λιώνουμε το γυαλί και να του δίνουμε τις μορφές που η ψυχή μας ονειρεύεται. Στην Κρήτη, έχουμε την ευλογία να έχουμε τόσο μεγάλο πλούτο από όλες τις τέχνες και σχεδόν κάθε σπίτι έχει τουλάχιστον έναν καλλιτέχνη, έναν χειρονάκτη, ένα συγγραφέα. Να διαβάζουμε! Να μη περνά μέρα χωρίς βιβλίο, χωρίς γνώση, χωρίς το ταξίδι του νου και το άνοιγμα των οριζόντων που προσφέρει η μάθηση.
Να, λοιπόν, τα όπλα μας: γνώση, ορθή κρίση, ατσάλινη ψυχή, ανθρωπιστικά ιδεώδη, ψυχοσωματική υγεία, δημιουργικότητα, καλλιτεχνική έκφραση, έξυπνα μαχόμενη στάση στο άδικο. Όλα τα έχουμε, όλα τα μπορούμε, αλλά θέλει άλλο τρόπο. Και τότε οι κατσούνες στα χέρια των βοσκών, τα τσεκούρια στα χέρια των αγροτών, τα μαχαίρια κι όλα όσα χρειάζεται καθημερινά εκείνος που εργάζεται στην ύπαιθρο, θα φαντάζουν το ίδιο συμβολικά με τη λύρα, το λαούτο, την ασκομαντούρα, τη μαντινάδα, τα στιβάνια, τα σαρίκια, την παραδοσιακή φορεσιά. Αν θέλουμε, λοιπόν, να δείχνουμε τα σύμβολά μας κι εκτός Κρήτης, ε, να μη πηγαίνουμε μόνο με τις κατσούνες στην Αθήνα. Και κυρίως να μην τις χρησιμοποιούμε για μη αγροτικούς σκοπούς, γιατί τότε κάθε άλλο παρά αγροτικό σύμβολο παραμένει.
