Για το σύγγραμμα – ιστορική μελέτη του “Δεκεμβριανά 1944, Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ» μίλησε στην εκπομπή “Πρώτη ματιά στην ενημέρωση” και στο Νίκο Σγουρό ο συγγραφέας και ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, με αφορμή και την έναρξη των ένοπλων συγκρούσεων των “Δεκεμβριανών” που ξεκίνησαν σαν τέτοιες ημέρες, αρχές του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα, μεταξύ του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από τη μία πλευρά και των κυβερνητικών και βρετανικών δυνάμεων από την άλλη και οι οποίες κατέληξαν στο αιματηρό συλλαλητήριο της Πλατείας Συντάγματος.
Ο κ. Χαραλαμπίδης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στον κεντρικό ρόλο αυτής της περιόδου στις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στον Εμφύλιο (1946-1949) και στο διχαστικό κοινωνικοπολιτικό καθεστώς των δεκαετιών που επακολούθησαν, στο πλαίσιο που αναπτύχθηκαν αλλά και έδωσε απαντήσεις στο ποια από τις αντιμαχόμενες πλευρές
Όπως τόνισε το βιβλίο του πρόκειται για “το πρώτο ιστορικό σύγγραμμα επικεντρωμένο στα Δεκεμβριανά, έχουμε μόνο ένα γραμμένο από τον Γιάννη Ιατρίδη το 1970 μόνο με τα αρχεία Ηνωμένες Πολιτείες, γι’ αυτό και ήθελα να δούμε όλα τα γεγονότα σε ένα βιβλίο συγκεντρωμένα. Επειδή η πραγματικότητα των αρχείων στην Ελλάδα είναι τέτοια, αναγκάστηκα να χρησιμοποιήσω κυρίως υλικό από τα Βρετανικά αρχεία, αδημοσίευτες κυρίως πηγές. Σημαντικό ποσοστό είναι και από το αρχείο της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού και από συνεντεύξεις που είχα κάνει με ανθρώπους που συμμετείχαν στα Δεκεμβριανά”.
Ο ίδιος με την έρευνα του προσπαθεί να ρίξει φως στα ζητήματα των εκτελέσεων, της ταυτότητας των θυμάτων και των νεκρών αμάχων από τους βρετανικούς βομβαρδισμούς “καθώς δεν μπορείς να ασχοληθείς με τα Δεκεμβριανά, αν δεν δεις τις απώλειες και αν δεν δεις τις εκτελέσεις που έγιναν από την Ελληνική Πολιτοφυλακή. Και για το κάνεις αυτό, πρέπει να δεις ποιοι ήταν οι άνθρωποι που εκτελέστηκαν, που είναι μια πάρα πολύ επίπονη διαδικασία, μου έχει πάρει 15 χρόνια αυτή η έρευνα για να ταυτοποιήσω τα θύματα και σε ένα μεγάλο βαθμό το έχω κάνει. Οπότε μπόρεσα να βγάλω χρήσιμα συμπεράσματα που ανέτρεψαν πολλές από τις εντυπώσεις που έχουμε γύρω από την περίοδο αυτή”.
“Ούτε οι Βρετανοί, ούτε ο ΕΛΑΣ ήταν έτοιμοι για μία τέτοια αναμέτρηση και κανένας δεν την επεδίωξε. Τα Δεκεμβριανά είναι μια πολιτική διαπραγμάτευση η αποτυχία της οποίας ωθεί τελικά τα πράγματα στη μάχη, δεν είναι μια εξαρχής σχεδιασμένη στρατιωτική επιχείρηση γι’ αυτό και οι δύο πλευρές ήταν τόσο απροετοίμαστες. Επίσης, οι περισσότεροι νεκροί που έχω εγώ εντοπίσει, είναι άνθρωποι που στην περίοδο της Κατοχής είχαν συνεργαστεί με τους κατακτητές, είτε στα τάγματα ασφαλείας, είτε στην ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή, είτε πράκτορες των γερμανικών υπηρεσιών ασφαλείας. Προκύπτει επίσης ένας σημαντικός αριθμός αμάχων που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των βρετανικών βομβαρδισμών σε διάφορες συνοικίες σε Αθήνα και Πειραιά, που είναι σύμφωνα με την έρευνά μου περίπου 550 με 600, κάτι που βέβαια δεν συζητήθηκε ποτέ”.
Ερωτώμενος τι είναι αυτό που του “τραβά” ακόμη το ενδιαφέρον στην έρευνα του, απαντά πως “είναι εντυπωσιακό πως μία πόλη μετατρέπεται σε πεδίο μάχης”.
Όπως ανέφερε “λόγω των Δεκεμβριανών, είχαμε μια απόλυτη ανατροπή της λογικής – αυτοί που συνεγάστηκαν με τους Γερμανούς έλαβαν συγχωροχάρτι και μπόρεσαν να μην τιμωρηθούν, ενώ αυτοί που αντιστάθηκαν κυρίως μέσα από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ οδηγήθηκαν σε φυλακές, εξορίες ή εκτελέστηκαν. Συνέβαλαν λοιπόν τα Δεκεμβριανά στην απόλυτη ανατροπή της λογικής και σε μεγάλο βαθμό και σε πολλές παθογένειες που φτάνουν μέχρι και σήμερα”.
“Ο ιστορικός δεν είναι δικαστής να ρίχνει το φταίξιμο αριστερά ή δεξιά. Αμέσως μετά την απελευθέρωση η μοναδική πολιτική δύναμη που επεδίωξε την ανωμαλία και να έχει οφέλη από μία ανώμαλη κατάσταση που θα προέκυπτε ήταν η μοναρχική Δεξιά, καθώς το κύρος του Βασιλιά είχε καταβαρθρωθεί τόσο την περίοδο του Ι. Μεταξά όσο και κατά την περίοδο της Κατοχής. Η μοναδική πολιτική δύναμη που προσπάθησε να δυναμιτίσει όλες τις διαπραγματεύσεις πριν τον κρίσιμο Νοέμβρη πριν τον κρίσιμο Δεκέμβρη ήταν η μοναρχική Δεξιά που έχει κατά τη γνώμη μου και ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το ότι δεν ευοδώθηκαν οι πολιτικές διαπραγματεύσεις”.
Επίσης, σχολίασε και το πολιτικό πλαίσιο της σημερινής Ελλάδας όπου “το πολιτικό σύστημα αναδιαρθρώνεται, όπως πάντα συμβαίνει μετά από πολέμους, οικονομικές κρίσεις, κλπ, με το παλιό να φεύγει και να έρχεται μια νέα κατάσταση. Το ζήτημα είναι να δούμε πότε και πού θα σταθεροποιηθεί αυτό το πολιτικό σύστημα για να μπούμε σε μια νέα φάση ομαλότητας, κανονικότητας, ομαλής λειτουργίας του πολιτικού συστήματος με ξεκάθαρους τους πολιτικούς συσχετισμούς. Πιστεύω ότι είμαστε ακόμη μέσα στη διαδικασία της διαμόρφωσης”. Πρέπει να δούμε και πως θα έχουμε την επόμενη μέρα αυτή την παραγωγική ανασυγκρότηση που τόσο χρειάζεται ο Τόπος, να αρχίσουμε να παράγουμε πλούτο εμείς οι ίδιοι”.
Ο κ. Χαραλαμπίδης αναφέρθηκε επίσης στην προσπάθεια που από το 2013 πραγματοποιεί με “ιστορικούς περιπάτους” ανά την Αθήνα για να αναδείξω και την απελευθέρωση της Αθήνας” που έχουν τεράστια ανταπόκριση όπως είπε και σε νέους ανθρώπους.
Ακούστε εδώ όλη την ενδιαφέρουσα συζήτηση:
Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης στο Λατώ fm για τα ‘Δεκεμβριανά’: “Η μοναδική πολιτική δύναμη που προσπάθησε να δυναμιτίσει όλες τις διαπραγματεύσεις πριν τον κρίσιμο Δεκέμβρη ήταν η μοναρχική Δεξιά – τα γεγονότα συνέβαλλαν σε παθογένειες που φτάνουν μέχρι και σήμερα”
