ΧΑΝΙΑ, Κρήτη – Έχουν περάσει μόλις λίγοι μήνες που ο Σύρος πρόσφυγας Αχμέντ Ταρζαλάκης βρέθηκε στην Κρήτη αλλά νιώθει σαν στο σπίτι του σε αυτό το νησί της Μεσογείου, που είναι γνωστό για την άγρια ομορφιά του, την κουζίνα του και τη φιλοξενία του.
Οι ντόπιοι συνήθιζαν αρχικά να αστειεύονται μεγαλόφωνα για το γεγονός πως ο Αχμέντ με το παχύ του μουστάκι, την αδύνατη κορμοστασιά του και το λιπόσαρκο πρόσωπο έμοιαζε πολύ με Κρητικό. Δεν περίμεναν όμως ποτέ να τον ακούσουν να τους απαντά σε άπταιστα Κρητικά, μια διάλεκτο που έμαθε από τους γονείς και τους παππούδες του στην πόλη Al-Hamidiyah της Συρίας κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο, που ιδρύθηκε από Μουσουλμάνους πρόσφυγες της Κρήτης πριν από 120 χρόνια περίπου.
Ο 42χρονος Αχμέντ μεγάλωσε μιλώντας ελληνικά και αραβικά, αλλά δεν μπορεί ούτε να διαβάσει ούτε να γράψει στα αραβικά, την κοινή γλώσσα της Συρίας. Για πρώτη φορά στη ζωή του βρίσκεται τώρα σε έναν τόπο που γνώριζε μόνο από τις διηγήσεις και τα τραγούδια των γεροντότερων της οικογένειας. «Αυτή είναι η γη των προγόνων μας», λέει, αν και εξακολουθεί να νοσταλγεί τη Συρία, όπως ήταν πριν τον πόλεμο.
Λιθοξόος στο επάγγελμα, ο Αχμέντ εγκατέλειψε τη Συρία μαζί με την οικογένειά του και ήρθαν στην Ελλάδα για να διαφύγουν από τον πόλεμο που πλησίαζε με γοργά βήματα. Αρχικά κατάφεραν να φράσουν με βάρκα στη Λέσβο και στη συνέχεια στα Χανιά, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης.
Ο Αχμέντ υποφέρει από πρόβλημα στη μέση του και από χρόνια επιληψία, παθήσεις που επηρεάζουν σοβαρά τη δυνατότητά του να εργαστεί. Ο ίδιος με την 33χρονη γυναίκα του Γιασμίν και τα τέσσερα μικρά παιδιά τους εγκαταστάθηκαν σε ένα διαμέρισμα στα Χανιά και λαμβάνουν μηνιαία οικονομική βοήθεια μέσω προπληρωμένων καρτών στο πλαίσιο του προγράμματος ESTIA της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.). Το πρόγραμμα, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ήδη βοηθήσει χιλιάδες αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες σε όλη την Ελλάδα. Χάρη στη βοήθεια του τοπικού εταίρου της Υ.Α., ο Αχμέντ έχει πρόσβαση στη νοσοκομειακή περίθαλψη που τόσο χρειάζεται.
Με τη στήριξη αυτή η οικογένεια μπορεί να ξεκινήσει μια νέα ζωή έχοντας ήδη ένα μεγάλο πλεονέκτημα λόγω της ιστορικής τους σύνδεσης με την Κρήτη. Ο Αχμέντ γεννήθηκε στην Al-Hamidiyah, όπου ζουν οι πρόγονοί του ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα.
Η μικρή αυτή πόλη ιδρύθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως καταφύγιο για τους ελληνόφωνους Μουσουλμάνους της Κρήτης που διέφυγαν στη Συρία κατά τον Ελληνο-Τουρκικό πόλεμο του 1897-98.
«Αυτή η σφιχτοδεμένη μικρή κοινότητα που αποτελείται κυρίως από αγρότες, ψαράδες και εμπόρους, παρέμεινε ιδιαίτερα προσηλωμένη στις ελληνικές της ρίζες, ειδικά σε ό,τι αφορά στη γλώσσα», τονίζει η Δήμητρα Καμπέλη από την Αναπτυξιακή Ηρακλείου, που συντονίζει το πρόγραμμα στέγασης προσφύγων στην Κρήτη. «Αποτελούν έναν σύνδεσμο με το παρελθόν της Κρήτης».
Το μόνο που υπενθυμίζει πια την πάλαι ποτέ παρουσία Οθωμανικών και Μουσουλμανικών επιρροών στο νησί είναι λίγα μνημεία στις μεγαλύτερες πόλεις του.
Κάποια μέλη από την κοινότητα Al-Hamidiyah επιστρέφουν και πάλι διωγμένοι από την πατρίδα τους λόγω του πολέμου. Για τον Αχμέντ ήταν όλο και πιο δύσκολο να παρέχει τα προς το ζην στην οικογένειά του καθώς οι εμπορικές οδοί με τον Λίβανο είχαν αποκλειστεί. Αποφάσισε να πουλήσει ό,τι μπορούσε από την περιουσία του και να διακινδυνεύσει διασχίζοντας τη θάλασσα στα χέρια διακινητών για να φτάσει στην Ελλάδα. Στην Κρήτη πλέον, αυτός και η οικογένειά του βίωσαν το παράξενο συναίσθημα της οικειότητας με έναν τόπο στον οποίο δεν είχαν βρεθεί ξανά.
Η προσαρμογή τους είναι πολύ καλή. «Μας έχουν φερθεί εδώ με καλοσύνη και σεβασμό», λέει ο Αχμέντ. Η οικογένεια ζει σε ένα λιτό διαμέρισμα στο κέντρο των Χανίων και έχουν επανενωθεί με συγγενείς τους, καθώς και τρεις αδερφές του που βρίσκονται στην Κρήτη εδώ και δύο σχεδόν χρόνια. Αποτέλεσαν σημαντική βοήθεια για αυτόν, την Γιασμίν και τα παιδιά που έχουν ήδη γραφτεί στο ελληνικό σχολείο.
© UNHCR/Christos Tolis
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν δεν παύουν να είναι πολλές, με βασικότερα τα προβλήματα υγείας και τις δυσκολίες στην εύρεση εργασίας. Ο Αχμέντ όμως είναι αισιόδοξος για το μέλλον. «Ξέρω πως μπορούμε να έχουμε ένα μέλλον εδώ, πως μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι. Στο κάτω κάτω είναι η γη των προγόνων μας. Ανήκουμε εδώ ίσως πιο πολύ από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο», λέει.
Στην Κρήτη, η Υ.Α., σε συνεργασία με την κυβέρνηση και τις τοπικές αρχές μέσω της Αναπτυξιακής του Δήμου Ηρακλείου, παρέχει στέγαση σε περισσότερους από 600 ανθρώπους με στόχο τη δημιουργία περίπου 750 θέσεων στέγασης σε 134 διαμερίσματα στο νησί.
«Οι άνθρωποι αυτοί αναζητούν ένα μέρος να εγκατασταθούν, να ζήσουν ειρηνικά και να ευημερήσουν», λέει η κα Καμπέλη. «Ελπίζω να γίνει για αυτούς η Κρήτη το ασφαλές λιμάνι που ψάχνουν».
