Σε Ερώτηση προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας προέβη η Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Λασιθίου, κα Κατερίνα Σπυριδάκη, αναφορικά με τη μεταπήδηση της ευθύνης της πυροπροστασίας των ακινήτων στους ιδιώτες σύμφωνα με τον «Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων Εντός ή Πλησίον Δασικών Εκτάσεων». Στην εν λόγω Κοινοβουλευτική πρωτοβουλία της κας Σπυριδάκη συνυπογραφούν οι παρακάτω Βουλευτές: ο κ. Μανώλης Χτιστοδουλάκης – Βουλευτής Α΄ Ανατολικής Αττικής και Τομεάρχης Περιβάλλοντος και ο κ. Ανδρέας Πουλάς – Βουλευτής Αργολίδος και Τομεάρχης Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:
ΠΡΟΣ: τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θεόδωρο Σκυλακάκη
τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Βασίλη Κικίλια
ΘΕΜΑ: «Στους Ιδιώτες η Ευθύνη της Πυροπροστασίας Ενόψει της Νέας Αντιπυρικής Περιόδου»
Κύριοι Υπουργοί,
Άλλη μία απόδειξη της προχειρότητας της Κυβέρνησης και της κυβερνητικής συνήθους πρακτικής της μεταπήδησης της κρατικής ευθύνης στους ιδιώτες, αποτελεί η νέα ερμηνευτική Εγκύκλιος (ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/28909/848 – 15.03.2024) του «Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων Εντός ή Πλησίον Δασικών Εκτάσεων» (Αρ. Οικ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚ/55904/2019 – ΦΕΚ Β’ 3475/24.04.2024). Σύμφωνα με τις διατάξεις της εν λόγω ερμηνευτικής Εγκυκλίου, οι ιδιοκτήτες των ακινήτων τα οποία «βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές εκτάσεις […], βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός ακτίνας τριακοσίων (300) μέτρων από τα όρια των [ανωτέρω] εκτάσεων» θα πρέπει να συντάξουν και να υποβάλουν «Έντυπο Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνικής Έκθεσης αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα μέχρι την 31.03.2024». Στη συνέχεια, οφείλουν το αργότερο μέχρι τις 30.04.2024 «να υποβάλλουν τη Δήλωση Εφαρμογής των μέτρων πυρασφάλειας στην οποία δηλώνουν την ορθή λήψη των μέτρων που προβλέπονται στην έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα βάσει των προβλέψεων του κανονισμού για την προστασία του ακινήτου τους σε περίπτωση συμβάντος πυρκαγιάς». Παρά την παράταση των ανωτέρω προθεσμιών που προβλέπει ο εν λόγω Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων κατά ένα μήνα, με καταληκτικές ημερομηνίες 26.04.2024 και 26.05.2024 αντιστοίχως, τόσο οι Δήμοι όσο και οι ίδιοι οι πολίτες προσπαθούν εντός ενός στενού χρονικού ορίου και λίγο πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, όχι μόνο να κατανοήσουν τις διατάξεις της ΚΥΑ, αλλά και να τις εφαρμόσουν.
Δεδομένης της υποστελέχωσης και της έλλειψης πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να ανταπεξέλθει σε αυτές τις απαιτήσεις, και λαμβάνοντας υπόψη πως ειδικά για το Νομό Λασιθίου οι κατοικίες που σχετίζονται με αυτή την Εγκύκλιο είναι πάρα πολλές, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος οι ιδιοκτήτες να μην καταφέρουν να ανταποκριθούν, λόγω και των ασφυκτικών χρονικών περιθωρίων.
Σε αυτό το σημείο, όμως, θα πρέπει να τονιστεί πως οι ιδιοκτήτες δεν γνωρίζουν αν τα ακίνητά τους υπάγονται ή όχι σε αυτές τις κατηγορίες, δεδομένου ότι δεν έχει καθοριστεί ο οριστικός δασικός χάρτη, καθώς εκκρεμούν 14.000 αντιρρήσεις και ενστάσεις, για την εξέταση των οποίων η αρμόδια Επιτροπή δεν έχει συνεδριάσει ούτε μία φορά μέχρι σήμερα.
Ως αποτέλεσμα, οι πολίτες έχουν ελλιπή και μη έγκαιρη ενημέρωση ώστε να μπορούν να είναι επαρκώς προετοιμασμένοι για να ανταποκριθούν στις παραπάνω απαιτήσεις. Για ένα θέμα τόσο σημαντικό, όπως η πυροπροστασία των ακινήτων, αλλά και γενικά η προστασία της χώρας μας απέναντι στις πυρκαγιές, δεν μπορεί να αποτελεί ζήτημα αποκλειστικής ευθύνης των ιδιωτών και των Δήμων, αντιθέτως η Πολιτεία οφείλει να συμβάλει ενεργά, όχι με επιπλέον γραφειοκρατικές διαδικασίες, αλλά με αποτελεσματικά μέτρα στήριξης, ενίσχυσης, πρόληψης και έγκαιρου και αποτελεσματικού σχεδιασμού. Σε αυτό, η Τοπική Αυτοδιοίκηση
οφείλει να είναι συνδιαμορφωτής και όχι απλό εκτελεστικό όργανο, με λειψούς πόρους και προσωπικό.
Σύμφωνα, μάλιστα, με την ερμηνευτική Εγκύκλιο, οι Δήμοι είναι υπεύθυνοι για:
i. την καταχώριση στο ειδικό μητρώο της Έκθεσης του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα και τη Δήλωση Εφαρμογής των μέτρων
ii. τη συγκρότηση των Τριμελών Επιτροπών του Άρθρου 2 Κεφάλαιο 3ο του Κανονισμού που αφορά στον έλεγχο τήρησης των απαιτήσεων του εν λόγω Κανονισμού
iii. την ενημέρωση των Δημοτών
iv. την μέριμνα για οικισμούς που περικλείονται από δασική ή δασώδη έκταση που περιλαμβάνει: A. έγκαιρη εκπόνηση Έντυπου Αξιολόγησης Επικινδυνότητας και Τεχνικής Έκθεσης B. διαμόρφωση των διαβαθμισμένων περιμετρικών ζωνών προστασίας πέριξ των ορίων του οικισμού σε συνδυασμό με τη λήψη των απαιτούμενων μέτρων, σε συνεννόηση και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Τοπική Αυτοδιοίκηση, Δασική Υπηρεσία) και σε εναρμόνιση με τυχόν ισχύοντα σχέδια Πολιτικής Προστασίας για την ασφαλή εκκένωση του οικισμού σε περίπτωση έκτακτου συμβάντος.
Από τα παραπάνω αποτυπώνεται μία ξεκάθαρη γραφειοκρατική επιφόρτιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μία κυβερνητική πολιτική η οποία παραμερίζει την πλέον αρμόδια Υπηρεσία για τέτοια θέματα, την ήδη υποστελεχωμένη Δασική Υπηρεσία.
Επιπλέον, άλλη μία στρέβλωση, που λόγω της νέα πραγματικότητας που έχει επιβάλλει η κλιματική αλλαγή οφείλει να διορθωθεί άμεσα είναι ο οριζόντιος και κεντρικός καθορισμός της έναρξης της αντιπυρικής περιόδου, που μέχρι σήμερα ορίζεται η 1η Μαΐου. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κρήτη και ιδιαίτερα ο Νομός Λασιθίου χαρακτηρίζεται από ένα έντονα ξηροθερμικό κλίμα, με υψηλές θερμοκρασίες, ισχυρούς ανέμους, και παρατεταμένη λειψυδρία, δεν μπορεί να έχει την ίδια έναρξη αντιπυρικής περιόδου με κάποια άλλη περιοχή που παρουσιάζει διαφορετικά κλιματολογικά χαρακτηριστικά. Απόδειξη του παραπάνω συνιστούν οι τελευταίες δασικές και αγροτοδασικές πυρκαγιές που οφείλονται κυρίως στην καύση φυτικής ύλης και υπολειμμάτων καλλιεργειών. 31 Μαρτίου 2024 ξέσπασε χορτολιβαδική πυρκαγιά στην περιοχή Μάλλες του Δήμου Ιεράπετρας, για την κατάσβεση της οποίας έσπευσαν πυροσβεστικές δυνάμεις από την Π.Υ. Ιεράπετρας, Π.Υ. Αγίου Νικολάου, το Π.Κ. Σητείας και το Π.Κ. Βιάννου. Το φαινόμενο που παρατηρήθηκε εκεί είναι ότι λόγω έλλειψης υγρασίας στη φύση, λόγω της ανομβρίας που είχε η περιοχή το φετινό χειμώνα, η πυρκαγιά εξαπλώθηκε ταχύτατα παρόλη την άπνοια και την χαμηλή θερμοκρασία. Πρόσφατα,
στις 6 Απριλίου, ξέσπασε πυρκαγιά στις περιοχές Μάλλες, Αμμουδάρες και Μαύρο Κόλυμπο του Δήμου Ιεράπετρας. Ιδιαίτερα στην περιοχή του Μαύρου Κολύμπου, όπου εν τέλει κάηκαν 2300 στρέμματα, η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη λόγω και των ισχυρών τοπικών ανέμων που έπνεαν 7-8 μποφόρ δυσκολεύοντας ακόμα και την χρήση των εναέριων μέσων. Σε αυτή τη χρονική και καιρική συγκυρία αποδείχθηκε ότι μέγιστο μέλημα και πρωταρχική προτεραιότητα θα πρέπει είναι η πλήρης στελέχωση των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και των Κλιμακίων με επαρκές μόνιμο προσωπικό, η κατάλληλη εκπαίδευση και ο επαρκής εξοπλισμός των εθελοντών, και η αλλαγή της έναρξης της αντιπυρικής περιόδου και η πρόσληψη των εποχικών πριν από τη 1η Μαΐου.
Στον καθορισμό της ημερομηνίας έναρξης και λήξης της αντιπυρικής περιόδου, πρωταρχικό λόγο θα πρέπει να έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, το Πυροσβεστικό Σώμα και η Δασική Υπηρεσία, εξασφαλίζοντας έτσι μία bottom-up προσέγγιση και μία ρεαλιστική αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης. Ενδεικτικό της εν λόγω ανάγκης είναι η έναρξη του χρονικού ορίου απαγόρευσης της οποιασδήποτε χρήσης πυρός από 15 Απριλίου 2024 στις εκτάσεις που αναφέρονται στο πεδίο εφαρμογής της υπ’ αρ. 9/2021 Πυροσβεστικής διάταξης για τις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης (ΦΕΚ 2229Β/12-4-2024).
Δεδομένου ότι ήδη από τα τέλη Μαρτίου έχουν σημειωθεί σημαντικές χορτολιβαδικές και δασικές πυρκαγιές στο Νομό Λασιθίου,
Δεδομένου ότι η προστασία των ιδιοκτησιών από δασικές πυρκαγιές δεν μπορεί να επαφίεται στην αποκλειστική ευθύνη των ιδιωτών,
Δεδομένου ότι η Πολιτεία οφείλει να ενισχύσει αποτελεσματικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση και όχι να την επιφορτίσει με περαιτέρω γραφειοκρατικές διαδικασίες,
Ερωτάσθε κκ. Υπουργοί,
1. Πώς σκοπεύετε να υποστηρίξετε την Τοπική Αυτοδιοίκηση για να ανταπεξέλθει στις εν λόγω απαιτήσεις που ορίζει ο Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον Δασικών Εκτάσεων;
2. Ποια μέτρα θα λάβει το Υπουργείο για τα ακίνητα εκείνα των οποίων οι ιδιοκτήτες έχουν καταθέσει αντιρρήσεις για τον Δασικό Χάρτη;
3. Πώς θα διασφαλίσετε ότι οι όποιες παρεμβάσεις από τους ιδιοκτήτες των εν λόγω ακινήτων σύμφωνα με την Τεχνική Έκθεση θα είναι σύμφωνες με τη δασική νομοθεσία;
4. Πότε εκτιμάται η έναρξη της λειτουργίας της πλατφόρμας του Ειδικού Μητρώου ώστε να μπορούν οι Δήμοι να καταχωρούν την Έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα και τη Δήλωση εφαρμογής των μέτρων;
5. Πως σκοπεύετε να ρυθμίσετε νομοθετικά αυτή τη την νέα επιταγή της κλιματικής αλλαγής και στην κατάργηση του οριζόντιου καθορισμού της έναρξης και λήξης της αντιπυρικής περιόδου;
