Όλοι έχουμε στον κοινωνικό μας περίγυρο ένα άτομο που πάντοτε καθυστερεί στα ραντεβού και στις υποχρεώσεις του: ο συνάδελφος που χάνει κάθε προθεσμία, ο καθηγητής που ξεκινά το μάθημα μια ώρα μετά, ο φίλος με τον οποίο δίνεις επίτηδες ραντεβού 30 λεπτά νωρίτερα από ό,τι χρειάζεται. Και μπορεί για πολλούς η συνήθεια αυτή να φαντάζει πολλές φορές εξοργιστική, όμως φαίνεται πως δεν πρόκειται για κάτι που προκύπτει από εγωιστική συμπεριφορά των ατόμων που είναι «ένοχοι» γι’ αυτήν. Κοιτώντας μάλιστα πιο βαθιά στην ψυχολογία της συνήθειας της αργοπορίας, αυτό που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι πως μπορεί να σχετίζεται ακόμα και με ζητήματα ψυχικής ισορροπίας, τα οποία όμως μπορούν να διορθωθούν.
Είναι οι άνθρωποι που αργούν αγενείς και τεμπέληδες;
Οι αντιλήψεις του κοινού για τους ανθρώπους που αργούν στις υποχρεώσεις τους είναι σχεδόν πάντοτε αρνητικές – ακόμη κι αν έχουν σοβαρές δικαιολογίες.
«Είναι εύκολο να χαρακτηρίζονται ως άτομα αποδιοργανωμένα, χαοτικά, αγενή, που δεν ενδιαφέρονται για τους άλλους», αναφέρει στο BBC η Harriet Mellotte, θεραπεύτρια γνωστικής συμπεριφοράς και εκπαιδευόμενη κλινική ψυχολόγος στο Λονδίνο. «Εκτός της κλινικής μου πρακτικής, τα άτομα που καθυστερούν μπορούν να με εκνευρίσουν πολύ!», αναφέρει αστειευόμενη.
Όμως, πολλοί άνθρωποι που καθυστερούν είναι με έναν τρόπο οργανωτικοί και φυσικά θέλουν να κρατούν τους φίλους, την οικογένεια και τα αφεντικά τους ευτυχισμένους. Αυτά τα άτομα έχουν συνήθως συναίσθηση των προβλημάτων που θα μπορούσαν δυνητικά να προκαλέσει η αργοπορία τους στις σχέσεις, τη φήμη, τη σταδιοδρομία και τα οικονομικά τους.
Οι δικαιολογίες
Ορισμένες δικαιολογίες, ιδιαίτερα για περιπτώσεις μεγάλης καθυστέρησης, είναι σε γενικές γραμμές αποδεκτές – π.χ. όταν πρόκειται για ατύχημα ή ασθένεια. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για άλλες. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα όταν τα άτομα που καθυστερούν αποδίδουν το γεγονός στο ότι είναι πολύ απασχολημένοι με κάτι σοβαρό για να έχουν το νου τους στο ότι η ώρα περνά.
Η συστηματική καθυστέρηση, όμως, ίσως να μην είναι λάθος ενός ατόμου, αλλά να έχει απλά να κάνει με την προσωπικότητά του. Όσοι είναι ακριβείς στα ραντεβού και τις υποχρεώσεις τους μοιράζονται χαρακτηριστικά, όπως η αισιοδοξία, χαμηλά επίπεδα αυτοελέγχου, άγχος ή τάση για αναζήτηση συγκινήσεων, αναφέρουν οι ειδικοί. Οι διαφορές στην προσωπικότητα μεταξύ των ανθρώπων θα μπορούσαν επίσης να υπαγορεύσουν τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε το πέρασμα του χρόνου.
Όταν ο ίδιος ο εαυτός ενός ατόμου μετατρέπεται στο μεγαλύτερο εχθρό του
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους μπορεί κάποιος να καθυστερεί κάπου, αλλά πολλοί από αυτούς προκύπτουν και επιβάλλονται από το ίδιο το άτομο. Υπάρχει για παράδειγμα, η ίδια η εσωτερική προσδοκία του ατόμου ότι θα καθυστερήσει, αλλά και η υπερβολική σημασία στη λεπτομέρεια, που το κάνει εν τέλει να αργεί στις υποχρεώσεις του.
Για άλλους ανθρώπους, το πρόβλημα της αργοπορίας προκύπτει από δυσλειτουργίες που αφορούν την ψυχική υγεία ή και νευρολογικά προβλήματα.
«Τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με διαταραχές άγχους συχνά αποφεύγουν ορισμένες καταστάσεις», αναφέρει για παράδειγμα η Mellotte. «Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πιθανό να είναι επικριτικά ως προς τις ικανότητές τους, γεγονός που μπορεί να τους αναγκάσει να πάρουν περισσότερο χρόνο για να ελέγξουν τη δουλειά τους». Επιπλέον, η κατάθλιψη προκαλεί συχνά μείωση της ενέργειας, καθιστώντας το κίνητρο κινητοποίησης του ατόμου όλο και πιο δύσκολο.
Μπορεί να λυθεί το πρόβλημα;
Η Δρ Linda Sapadin, ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Πως να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα στην ψηφιακή εποχή» αναφέρει ότι ένα μέρος της επίμονης αργοπορίας προέρχεται από ένα «πρόβλημα ιδεοληπτικής σκέψης».
Με λίγα λόγια, αναφέρει, ο αναβλητικός άνθρωπος επικεντρώνεται σε ένα φόβο που συνδέεται με το γεγονός ή την προθεσμία για την οποία έχει ήδη καθυστερήσει. Έτσι, αντί να ψάχνει τρόπο να ξεπεράσει το φόβο του, ο φόβος γίνεται η δικαιολογία.
Φυσικά αν το άτομο προσπαθήσει να εκλογικεύσει αυτή του τη συμπεριφορά μπορεί να δει θεαματική βελτίωση στην καθημερινότητά του και τη συμπεριφορά του.
Ωστόσο απαραίτητο κρίνεται να έχει τη στήριξη του περίγυρού του. Για παράδειγμα, η προειδοποίηση ενός φίλου ότι δεν θα ξανακανονίσει κάποια δραστηριότητα με ένα άτομο που συνεχώς αργοπορεί, μπορεί εν τέλει να λειτουργήσει καθοριστικά και να το αφυπνίσει, ώστε να προσπαθήσει να καταπολεμήσει το πρόβλημα από τη ρίζα του.
Πηγη: tvxs.gr
Γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι πάντα αργοπορημένοι
