Η ταινία «Ο Κονφορμίστας» του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μεταπολεμικού Ευρωπαϊκού Σινεμά, δομημένο από τα υλικά που είναι φτιαγμένα τα αριστουργήματα. Πρόκειται για ένα επικό, αντιφασιστικό φιλμ, που διακατέχεται από την σπουδαία ερμηνεία του εξαιρετικού, Ζαν Λουί Τρεντινιάν.
«Πιστεύω ότι μετά από κάθε ταινία υπάρχει ένα είδος τέλους, σχεδόν ένα είδος θανάτου και μετά η επόμενη ταινία είναι μια ανάσταση. Λέω ότι πρόκειται για ένα είδος θανάτου με την έννοια ότι όταν δεν γυρίζω ταινίες αισθάνομαι να ανήκω στον κόσμο των φυτών μάλλον παρά στον κόσμο των ανθρώπων. Τα δύο στοιχεία που κατά τη γνώμη μου είναι τα πιο ποιητικά, συγκινητικά, ουσιαστικά για τον Κινηματογράφο, είναι ο χρόνος και το φως […] Κάθε ταινία έχει τη δική της ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Ο θεατής θυμάται πάντα την ατμόσφαιρα.» – Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
Ο Κονφορμίστας / The Conformist / Il Conformista
Σκηνοθεσία: Μπερνάρντο Μπερτολούτσι
Σενάριο: Μπερνάντο Μπερτολούτσι, Αλμπέρτο Μοράβια (Νουβέλα)
Πρωταγωνιστούν: Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Στεφανία Σαντρέλι, Γκαστόνε Μοσίν, Ντομινίκ Σαντά,
Πιέρ Κλεμεντί.
Μουσική: Ζoρζ Ντελερού
Φωτογραφία: Βιτόριο Στοράρο
Σκηνογράφος: Φερντινάρντο Σκαρφιότι
Παραγωγή: Μαουρίσιο Λόντι Φε
Έτος Παραγωγής: 1970
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία
Διάρκεια: 113 λεπτά
Ρώμη, δύο χρόνια πριν το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μαρσέλο (Ζαν Λουί Τρεντινιάν) ζει μια απόλυτα συμβατική ζωή. Δουλεύει για το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, είναι παντρεμένος με μία μικροαστή αλλά κοινωνικά αποδεκτή γυναίκα και πηγαίνει στην εκκλησία σε τακτά διαστήματα.
Ο Μαρσέλο θα βρεθεί όμως αντιμέτωπος με τις συνέπειες των πράξεών του όταν θα του ζητήσει το αφεντικό του να σκοτώσει έναν πρώην καθηγητή του. Έτσι όσο περνάει ο καιρός αντιλαμβάνεται πως δεν πρόκειται μόνο για μια πολιτική επιλογή, αλλά για συμμετοχή σε πράξεις βίας, καταπίεσης και κοινού εγκλήματος…
Ταινία νεανικής δυναμικής, επαναστατικής σκηνοθετικής τόλμης και απόλυτης φιλοσοφικής ωριμότητας, η διασκευή του μυθιστορήματος του Αλμπέρτο Μοράβια είναι ένα κολοσσιαίο, πολυεπίπεδο καλλιτεχνικό επίτευγμα.
Η ταινία κινείται μέσα από μια πολύπλοκη και δαιδαλώδη αφηγηματική δομή, χωρίς καμία χρονολογική εξέλιξη, όπου τα flash-back αλληλοεπικαλύπτονται υπονομεύοντας και παγιδεύοντας συνεχώς τον παράγοντα χρόνο σε μια ονειρική διάσταση.
Ο Μπερτολούτσι επιχειρεί μία δυναμική μελέτη πάνω στην ψυχο-σεξουαλική αποσύνθεση ενός άντρα στην Ιταλία της δεκαετίας του ’30, που περνά τη ζωή του προσπαθώντας να ζήσει όσο πιο συμβατικά μπορεί, για να ξεχάσει μια παιδική σεξουαλική εμπειρία με έναν ενήλικα. Κρύβει την ομοφυλοφιλία του και προσφέρεται να παίξει τον ρόλο του κατασκόπου για τους φασίστες. Ο Ζαν Λουί Ντρεντινιάν, είναι συγκινητικός, σε μία από τις καλύτερες ερμηνείες, της αξιόλογης καριέρας του.
Σημαντική όμως είναι και η συνεισφορά τόσο του σκηνογράφου Φερντινάρντο Σκαρφιότι, όσο και του διευθυντή φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο, από τους κορυφαίους του εικοστού αιώνα. Ο Ζoρζ Ντελερού ντύνει διακριτικά την εικόνα με ήχο και το αποτέλεσμα είναι ένας ζωντανός πίνακας ζωγραφικής. Σταδιακά αποκαλύπτεται στην μεγάλη οθόνη, ένας κινηματογράφος υψηλής αισθητικής και φιλοσοφικού στοχασμού.
Μέσα από την ταινία «Ο Κονφορμίστας», ο Ιταλός σκηνοθέτης, σκιαγραφεί καρέ καρέ, έναν χαρακτήρα τον οποίο ουδέποτε δικαιολογεί και ούτε προσκαλεί τον θεατή να το κάνει, εναποθέτοντας σε αυτόν την οξεία και ηχηρή αποδοκιμασία του για τη στάση της ιταλικής κοινωνίας απέναντι στον φασισμό.
Ο Μπερτολούτσι, διασκευάζοντας το έργο του Μοράβια, καυτηριάζει τον κομφορμισμό και τονίζει ότι ιδανικός σύμμαχος του φασισμού είναι ο πολίτης ο οποίος είναι έτοιμος να συμβιβαστεί με οτιδήποτε για να επιβιώσει.
Ο Μαρσέλο (Ζαν Λουί Τρεντινιάν) είναι ένας άνθρωπος που αποζητά να επιπλεύσει στην Ιταλία του 1938, δίχως να εξετάζει ποτέ το κόστος της εγωιστικής επιλογής του. Καθίσταται δεκανίκι του φασισμού, υπηρετώντας κάθε επιταγή της απολυταρχικής εξουσίας, όχι από πίστη στο μουσολινικό καθεστώς, αλλά από εγωκεντρική απάθεια, η οποία υποκρύπτει την αδυναμία και την ανασφάλειά του.
Για τον Μπερτολούτσι, η προσαρμογή στις απαιτήσεις της ολοκληρωτικής εποχής είναι επονείδιστη δίχως περιστροφές και ωραιοποιήσεις. Το δριμύ αυτό «κατηγορώ» του απέναντι στην αδρανοποίηση της κοινωνίας και τον αμοραλισμό, αποτελεί ταυτόχρονα ένα επίτευγμα ύψιστης καλλιτεχνικής αξίας, με σαγηνευτικές εικόνες που διεγείρουν τους οφθαλμούς, μαζί με το νου.
Γι’ αυτό εξάλλου ο «Κονφορμίστας» επηρέασε βαθύτατα και τη γενιά των Αμερικανών σκηνοθετών των αρχών της δεκαετίας του 70, όπως ο Φράνσις Φορντ Κόπολα, ο Μάρτιν Σκορσέζε, ο Μπράιαν Ντε Πάλμα και ο Πολ Σρέιντερ.
Η ταινία «Ο Κονφορμίστας» (The Conformist / Il Conformista – 1970) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι, απέσπασε μία Υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου, ενώ ήταν και Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
tvxs.gr
