του Αντώνη Ανηψητάκη
Πως γίνεται και ένας τόσος σοβαρός κίνδυνος, για τον πλανήτη και τον τόπο μας, να επελαύνει σχεδόν αμαχητί, όταν πριν λίγο σχετικά καιρό το ζήτημα της εξουδετέρωσης των χημικών της Συρίας, πολύ μακρύτερα από εκεί όπου χωροθετούνται οι εξέδρες εξορύξεων είχε προκαλέσει στην Κρήτη μια μείζονα κινητοποίηση.
Πως γίνεται οι φίλοι μου με τους οποίους δώσαμε μαζί έναν ωραίο αγώνα για να μη γίνει το πετρελαϊκό εργοστάσιο στον Αθερινόλακκο πριν 2,5 δεκαετίες να είναι σήμερα σε αντίπαλα στρατόπεδα, από τη μια οι μεγάλες διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις, από την άλλη οι τοπικές.
Πως γίνεται εκείνοι, κυβερνητικοί και αυτοδιοικητικοί παράγοντες, που τότε μας χλεύαζαν λέγοντας “τα παιδεία παίζει” όταν δείχναμε τη λύση στις ΑΠΕ και στην εξοικονόμηση, εγκαθιστώντας σε μια πανηγυρική εκδήλωση στο σχολείο του Γούδουρα το πρώτο φωτοβολταϊκό που είχε φέρει το πλοίο της GP, να είναι σήμερα και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ, και ΑΠΕ παντού για την αντιμετώπιση της κλιματικής απειλής και εξορύξεις υδρογονανθράκων που ενέχονται κατ’ εξοχήν για την κλιματική απειλή.
 |
Πως γίνεται σήμερα μετά την τραγωδία στο Μάτι ο κ. Τσίπρας να επισκέπτεται το Χρήστο Ζερεφό, και να ζητάει να εκπονηθεί μνημόνιο για το κλίμα [2]. Πως μπορούν και μας κοροϊδεύουν, ο πρωθυπουργός και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, αφού την ίδια στιγμή ομονοούντες ετοιμάζονται να εξορύξουν υδρογονάνθρακες στην Ήπειρο και στις θάλασσές μας.
Πως γίνεται την ίδια μέρα, 8.10.2018, την ίδια ώρα, που η Επιτροπή του ΟΗΕ για το κλίμα κτυπάει εκκωφαντικά τις καμπάνες του πλανήτη για την ανάγκη αμεσότερης, πιο συντονισμένης αντίδρασης για την αντιμετώπιση της κλιματικής απειλής το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης (ΠΣ) σε μια εικόνα συνολικής αδιαφορίας, αν όχι αποσύνθεσης, αφού ψήφισαν 17 από τους 51 και με μόνη την παρουσία 4 πολιτών που αντιτίθεντο, να υπερψηφίζει μια πολυεκατοντασέλιδη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που ισχυρίζεται, άκουσον – άκουσον, ότι το περιβάλλον προστατεύεται περισσότερο με τις εξορύξεις απ’ ότι με τη μηδενική λύση, αφήνοντας δηλαδή τους υδρογονάνθρακες στην ησυχία τους στα έγκατα.
Όπως καταλάβατε, δεν θα εστιάσω στις βεβαιωμένα βλαβερές συνέπειες των υδρογονανθράκων, αλλά στα πολιτικά ναρκωτικά που έχουν καταστήσει απαθή την κοινωνία μας απέναντί τους.
 |
Ας το κάνω ακόμα πιο δύσκολο το πρόβλημα: Είμαι επικεφαλής της περιφερειακής παράταξης, ΜΙΑ ΚΡΗΤΗ • Περιβάλλον – Άνθρωπος, που ενώ έχει επεξεργαστεί σοβαρά το ενεργειακό ζήτημα δεν έχει ακόμα καταφέρει να πείσει τα μέλη της για μια μαζική αντίδραση απέναντι σε αυτό το ζήτημα.
Συνοψίζω τις 5 βασικές θέσεις μας.
1. Αναγνωρίζουμε το πρόβλημα της κλιματικής απειλής και θέλουμε ως ΚΡΗΤΗ να συμβάλλουμε στην επίλυσή του. Αυτή η θέση μας συνδέει με τις μεγάλες διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις και την επίσημη ευρωπαϊκή πολιτική στο βαθμό που επιδιώκει την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Από την άλλη αυτή μας η θέση μας διαφοροποιεί από όσους έχουν δαιμονοποιήσει τις ΑΠΕ, ενώ έχουν στο απυρόβλητο τα ορυκτά καύσιμα, μας διαφοροποιεί από όσους παράλογα και αντιεπιστημονικά αμφισβητούν τις ανθρωπογενείς αιτίες της κλιματικής αλλαγής.
2. Θεωρούμε ταυτόχρονα πως το κυρίαρχο μοντέλο δεν μπορεί να υποσχεθεί καλύτερες μέρες για τον πλανήτη, αν απλώς αλλάξει ενεργειακό ρούχο, αντικαθιστώντας τα ορυκτά καύσιμα με ΑΠΕ. Αυτή μας η θέση μας φέρνει κοντά με όσους προτάσσουν την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος όταν το βλέπουν να κακοποιείται από μια άμετρη επέλαση των ΑΠΕ, στο όνομα της αντιμετώπισης της κλιματικής απειλής. Αυτή μας η θέση ταυτόχρονα μας αποστασιοποιεί από εκείνους που έχουν μια δογματική προσήλωση στην εξάπλωση των ΑΠΕ υποβαθμίζοντας την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στο όνομα της προστασίας του πλανήτη, στάση εξ’ ορισμού αντιφατική. Δεν μπορείς να καταστρέφεις έναν τόπο για να σώσεις τον πλανήτη. Αυτό το νέο ρούχο που επείγει να φορέσουμε, δεν αφορά μόνο στην αλλαγή ενεργειακής συμπεριφορά, αλλά στην γενικότερη ανάγκη αλλαγής του κυρίαρχου καταναλωτικού παραδείγματος.
3. Τασσόμαστε κατά της νέας μεγάλης ιδέας να γίνει η Ελλάδα πετρελαιοπαραγωγός χώρα. Είναι και αυτή μια ιδέα πολλαπλώς επικίνδυνη και αντιφατική. Δεν στέκει λογικά να ενοχοποιείς τα ορυκτά καύσιμα για την κλιματική απειλή και ταυτόχρονα να πρωτοστατείς στην εξόρυξή τους. Πέραν των περιβαλλοντικών λόγων είναι εξαιρετικά αμφίβολο και το οικονομικό αποτέλεσμα, αν συνυπολογιστούν οι κίνδυνοι ατυχήματος, οι γεωπολιτικές επιπτώσεις, η αστάθεια στις τιμές. Η Περιφέρεια Κρήτης θα έπρεπε να πρωτοστατήσει σε μια καθαρή από ορυκτά καύσιμα Μεσόγειο. Μια τέτοια καθαρή φωνή θα προστάτευε τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του νησιού και της χώρας, θα ήταν συνεπής με την αντιμετώπιση της κλιματικής απειλής, θα έθετε την Ευρώπη προ των ευθυνών της και θα εξασφάλιζε πολλούς συμμάχους.
4. Η καθαρότερη μορφή ενέργειας είναι η ενέργεια που δεν καταναλώνουμε. Άρα η εξοικονόμηση, η ορθολογική διαχείριση, τα έξυπνα καλά μονωμένα κτίρια, η αυτοπαραγωγή, τα φωτοβολταϊκά στις στέγες κλπ είναι ένας ενεργειακός άξονας που ενώ έχει μόνο ωφελήματα, και οικονομικά για τους πολλούς, δεν αποτελεί προτεραιότητα λόγω και των εγγενών αδυναμιών της Αυτοδιοίκησης που πρέπει να πρωταγωνιστήσει σε αυτόν τον τομέα. Οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν δίδουν προτεραιότητα στην πλευρά αυτή γιατί δεν αναμένουν κέρδη, αφού τα κέρδη κοινωνικοποιούνται. Ο τομέας αυτός ταιριάζει κατ’ εξοχήν στην Αυτοδιοίκηση και σε συνεταιριστικές επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας
5. Η Κρήτη συνιστά συνθέτη αξία, δεν προσφέρεται για μονοκαλλιέργειες ούτε για φαραωνικούς πειραματισμούς.
Σοβαρές θεωρώ θέσεις, αλλά διαπιστώνω πως δεν αρκούν, έτσι το παίρνω αλλιώς. Επιχειρώ μια δεύτερη προσέγγιση.
 |
Ψάχνω μια νέα αφήγηση και ξανά ορίζω την πολιτική ως υπόθεση δυο συνδέσμων του ή και του και. Εξηγούμαι.
Ψάχνω μια νέα αφήγηση, που να απαντάει στα ερωτήματα, να εξηγεί πειστικά αντιφάσεις, να προτείνει δρόμους, μια αφήγηση να διαδεχθεί τις μεγάλες, πλην παρωχημένες, αφηγήσεις του εθνισμού-εθνικισμού, που είχε στο κέντρο του την πατρίδα και του κομουνισμού, που είχε στο κέντρο του την εργατική τάξη. Μια αφήγηση, που θα έχει στον κέντρο της τον πλανήτη και τον άνθρωπο αποκαθιστώντας μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ τους.
Οι δυο σύνδεσμοι, το «ή» και το «και», ορίζουν την πολιτική. Με το «ή» βάζεις τη διαχωριστική γραμμή, προτάσσοντας το όραμά σου, την πολιτική σου αφήγησή. Με το «και» αθροίζεις συμμάχους για να το πετύχεις. Αν αυτά δεν τα ορίσεις σωστά δεν κάνεις τίποτα.
Ας δούμε το «ή». Ποια η σωστή διαχωριστική γραμμή σήμερα στον κόσμο; Αφορά άραγε ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα, καπιταλισμός ή σοσιαλισμός; Αφορά μήπως θρησκείες και συμπεριφορές, καλβινικός χριστιανισμός ή ισλαμικός φονταμενταλισμός; Όχι, το κρίσιμο «ή» της εποχής μας είναι αν θα σωθεί ο πλανήτης ή δεν θα σωθεί. Μετά έρχεται το εθνικό, το τοπικό, το ταξικό συμφέρον, οι ιδεολογίες, οι θρησκείες.
Ξεκαθαρίζοντας το “ή” τα διλήμματα απαντώνται. Ας δούμε μερικά.
Ερώτηση: Αν η Ελλάδα έχει πετρέλαια γιατί να μην τα εξορύξει και να τα αγοράζει;
Απάντηση: Γιατί βλάπτει τον πλανήτη και βεβαίως πρέπει να σταματήσει να αγοράζει, προσανατολίζοντας την οικονομία της, όπως εξ άλλου έχει δεσμευτεί, στην γρηγορότερη αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα.
Ερώτηση: Μα δεν βλέπεις την Τουρκία, την Κύπρο, όλες οι χώρες…
Απάντηση: Δεν είναι όλες οι χώρες. “Το 2016, η κυβέρνηση της Γαλλίας απαγόρευσε τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στα γαλλικά χωρικά ύδατα στη Μεσόγειο, αιτιολογώντας την απόφαση αυτή ως συμβολή της Γαλλίας στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και υπέρ της προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της Μεσογείου και της «βαριάς βιομηχανίας» της Νότιας Γαλλίας, δηλαδή του τουρισμού. Στην Ισπανία, οι περιφέρειες των Κανάριων Νήσων και των Βαλεαρίδων σταμάτησαν το 2014 τις έρευνες για υδρογονάνθρακες, λόγω του σημαντικού κινδύνου που επιφυλάσσουν οι εξορύξεις για το τουριστικό και αλιευτικό εισόδημα των περιοχών. Η Κροατία αποφάσισε επίσης να σταματήσει όλες τις εξορυκτικές δραστηριότητες στην Αδριατική το 2015.” [3]
Ερώτηση: Η επιστήμη προχωρά, η τεχνολογία ελαχιστοποιεί τους κινδύνους. Δείτε τον Πρίνο. Τόσα χρόνια, no problem.
Απάντηση: Το πρόβλημα δεν τίθεται σε επίπεδο τεχνολογίας, αλλά πολιτικής. Σημείωσε πάντως πως είναι άλλο να σκάβεις στα 30 μ. και άλλο στα 3000 μ.. Όμως δεν έχω ανάγκη να πάρω κανένα ρίσκο, πόσο μάλλον που έχουμε δει σε όλο το κόσμο, αλλά και στη χώρα μας, ατυχήματα που οι βλάβες τους δεν αποτιμώνται.
Ερώτηση: Μα είναι κακό να ξέρουμε τι πετρέλαιο έχουμε; Να μην ψάξουμε;
Απάντηση: Βεβαίως, να μην ψάξετε, ακούστε επιτέλους τον ΟΗΕ, τη διακυβερνητική συνδιάσκεψη για το κλίμα.
Ας δούμε τώρα το «και». Αν συμφωνούμε στην παραπάνω διαχωριστική γραμμή, που προτάσσει τη σωτηρία του πλανήτη, πρέπει να αθροίσουμε τις μέγιστες δυνατές δυνάμεις που προτάσσουν την ίδια αγωνία. Δεν αποκλείω κανένα εξόν από τους ρατσιστές, τους ναζιστές, τους φασίστες, τους φανατικούς. Αντίθετα μέσα σε αυτή τη συμμαχία θα ήθελα επιστήμονες, όπως ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός και ο Γιάννης Φίλης. Θα ήθελα το Σταύρο Μπένο και το Διάζωμα. Δεν συνάδουν με τις αποκαταστάσεις των αρχαίων θεάτρων της Ηπείρου οι εξορύξεις. Μέσα σε αυτή τη συμμαχία θα αξιοποιούσα και την Τράπεζα της Ελλάδας, όποιος κι αν ήταν ο Διοικητής της, από τη στιγμή που υποστηρίζει τη γνωστή μελέτη της, η οποία εκτιμά πως το κόστος στην Ελλάδα από την κλιματική αλλαγή τα προσεχή χρόνια θα είναι πολλαπλάσιο από το χρέος της χώρας. Θα ήθελα επίσης να ξανασμίξουν οι τοπικές οικολογικές οργανώσεις με τις διεθνείς, όπως με συγκίνηση θυμηθήκαμε χθες κοιτώντας τις φωτογραφίες από τον ωραίο κοινό αγώνα που δώσαμε στον Αθερινόλακκο. Ο κίνδυνος των εξορύξεων πρέπει να μας ενώσει, να αφήσουμε τις αχίλλειες εμμονές μας και με οδυσσεϊκό τρόπο να στήσουμε τις συμμαχίες μας. Κανείς δεν περισσεύει.
Όμως μήτε αυτή η προσέγγιση με ικανοποιεί. Το ψάχνω ακόμα πιο βαθιά μέσα από 3 σκηνές.
Σκηνή 1η: Δελτίο ειδήσεων σε Ελληνικό κανάλι.
Δείχνουν τον νέο ακροδεξιό Πρόεδρο της Βραζιλίας Μπολσονάρου και σχολιάζουν αρνητικά την πολιτική του να αποψιλώσει τμήμα των δασών του Αμαζονίου. «Μεγάλος ο κίνδυνος για το κλίμα από την εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής προειδοποιούν επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις.»
Μεσολαβούν κάποιες άσχετες ειδήσεις και μετά παρουσιάζεται η εξής είδηση:
«Και οι τελευταίες ενστάσεις – προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας από πολίτες και περιβαλλοντικές οργανώσεις κατέπεσαν αναφορικά με τις εξορύξεις στην Ήπειρο και στη θαλάσσια περιοχή ΝΑ της Κρήτης. Οι εξορύξεις αρχίζουν σύντομα. Σύσσωμη η πολιτική ηγεσία σε μια σπάνια στιγμή ομόνοιας χαιρετίζει το γεγονός που αναμένεται να βοηθήσει τη χώρα να ξεπεράσει τα οικονομικά της προβλήματα.»
Το πρόβλημα σε αυτό το δυνητικό, αλλά διόλου απίθανο δελτίο που σας παρέθεσα δεν εστιάζεται στα συνήθη που λέγονται για την προπαγάνδα των ΜΜΕ, για τα σκοτεινά κέντρα που απεργάζονται πλύσεις εγκεφάλων. Αφορά κάτι δομικότερο που περνά απαρατήρητο και μας επηρεάσει βαθύτερα μετατρέποντας την κοινωνία των πολιτών σε κοινωνία απαθών θεατών που καταβροχθίζουν ειδήσεις – πληροφορίες με ένα τρόπο άκριτο. Ο σπουδαίος στοχαστής Παναγιώτης Κονδύλης περιέγραφε αυτή την ασύνδετη παράθεση πληροφοριών ως χαρακτηριστικό παρακμής του αστικού πολιτισμού [4], ενώ ο οξυδερκής Μάνος Χατζηδάκης ξεχώριζε τη Γνώση και τη Σοφία από τέτοια Super Market πληροφοριών. Και ο Μίλαν Κούντερα έχει περιγράψει αυτή τη κατάσταση παράθεσης ειδήσεων όπου η νεότερη επικαλύπτει την προηγούμενη διαγράφοντάς την. Καμια αξιολόγηση, καμιά ιεράρχηση.
Πόσοι αλήθεια δεν θα σχολιάσουν αυτή την είδηση στην Ελλάδα λέγοντας, τι κακός που είναι ο Μπολσονάρου επειδή βάζει το Εθνικό συμφέρον της χώρας του πάνω από το παγκόσμιο. Θα πουν όμως ταυτόχρονα και πόσο καλά τα καταφέραμε εμείς που επιτέλους ομονοήσαμε και ξεπετάξαμε τους αιθεροβάμονες, στην καλύτερη περίπτωση, οικολόγους, που μας εμποδίζουν να εκμεταλλευτούμε τη Γη ΜΑΣ και τις θάλασσες ΜΑΣ. Κάποιοι θα «εμβαθύνουν» λέγοντας πως οι Οικολόγοι τα παίρνουν από τις εταιρείες των ΑΠΕ. Προφανώς η παλιότερη είδηση για τους νεκρούς ακτιβιστές της GP έχει σκεπαστεί.
Αντίστοιχα οι Βραζιλιάνοι θα σχολιάσουν μια αντίστοιχη είδηση στη χώρα τους λέγοντας τι καλά που ψηφίσαμε τον Μπολσονάρου, που θα αξιοποιήσει το φυσικό πλούτο του Αμαζονίου ΜΑΣ, κόντρα σε αυτούς τους ιδιοτελείς που στο όνομα της κλιματικής αλλαγής μας κρατούν στην φτώχεια και στην υπανάπτυξη.
Ελάχιστοι στην Ελλάδα, στην Βραζιλία, στον πλανήτη, θα σταθούν στην αντιφατικότητα αυτού του σχολιασμού. Με ανάλογο τρόπο στο ΠΣ ελάχιστοι αναλογίζονται την αντίφαση τους να λένε ναι στους υδρογονάνθρακες και παράλληλα να ψηφίζουν σωρεία προγραμμάτων και κονδυλίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής απειλής.
Η πολιτική ως συνεκτική σκέψη έχει ακυρωθεί, η ζητούμενη νέα αφήγηση που προϋποθέτει τη συνεκτική σκέψη δυσκολεύεται.
Σκηνή 2η: Ανθρωπολογία. Σκηνή θηλασμού.
Πως θα την περιγράψουμε. Η μάνα θηλάζει το παιδί της; Το παιδί βυζαίνει τη μάνα του; Δεν είναι ασήμαντη η διαφορά. Υπογραμμίζει τη διαφορά ανάμεσα σε δυο πολιτισμούς, όπου ο ένας είχε κυρίαρχο το δοτικό στοιχείο και ο άλλος το αρπαχτικό. Οι παλιότεροι πολιτισμοί, ανάμεσα σε αυτούς μάλλον και ο πρωτομινωικός είχαν ως κυρίαρχο στοιχείο το δοτικό. Οι νεότεροι πολιτισμοί έχουν ως κυρίαρχο στοιχείο το αρπαχτικό. Δεν βυζαίνει μόνο το παιδί τη μάνα του, βυζαίνει η ισχυρότερη τάξη την πιο αδύνατη, το ισχυρότερο έθνος το πιο αδύνατο, βυζαίνουν οι άνθρωποι τη φύση. Το δοτικό και το αρπαχτικό στοιχείο συνυπάρχουν σε όλους τους πολιτισμούς, σημασία έχει πιο είναι κυρίαρχο. Ο έρωτας, η φιλία, η καλή παρέα χαρακτηρίζονται από το δοτικό στοιχείο, άρα μπορούμε να καταλάβουμε τη διαφορά. Αντιστοιχίζεται με τη διαφορά του έχειν και του είναι, της μεγάλης περιουσίας και των πλουσίων βιωμάτων ζωής.
Κι οι αρχαίοι Έλληνες αρπαχτικό πολιτισμό είχαν, όμως με τους μύθους τους και τις έννοιες τους, το μέτρο, την ύβρη, είχαν προσδιορίσει τα όρια τους, με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια απ’ ότι εμείς που εσχάτως ανακαλύψαμε την αειφορία περισσότερο για να εξωραΐσουμε παρά για να αναστρέψουμε την “κατήφορο” [5] πορεία μας.
Ανεχτείτε παρακαλώ ένα σχετικό συνειρμό.
Θυμίζω άλλη μια αρχαιοελληνική έννοια, την Άτη. Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα ο Ιωάννης Συκουτρής την ορίζει ως εξής:
«Άτη [6] είναι η συμφορά που προκαλεί ο άνθρωπος μοιραίως στον εαυτό του.
Σημαίνει:
1. την τύφλωση, που σε κάνει να χάσεις την επίγνωση της θέσης σου στον κόσμο και του αληθινού σου συμφέροντος
2. την τυφλή και ακαταμάχητη ορμή να εκτελέσεις μία πράξη, η οποία θα σε οδηγήσει στον όλεθρο
3. τις συνέπειες αυτής της πράξης
Τα πόδια της είναι απαλά και περπατάει πάνω στα κεφάλια των ανθρώπων, επειδή δεν την αντιλαμβάνονται, όταν έρχεται, αφού συσκοτίζει πρώτα το νου, ώστε να γίνει ο άνθρωπος όργανο του ίδιου του αφανισμού – βαθιάς ψυχολογικής και συμβολικής αξίας εικόνα, αλλά και χαρακτηριστική στην ηθική αντίληψη που συναντάμε στον Όμηρο για την οποία η μόνη αμαρτία είναι η τύφλωση και η μόνη αρετή είναι η διαύγεια του νου, που κρατείται εντός του μέτρου.»
 |
Συνεχίζω το συνειρμό μου, η τύφλωση με πάει στον Οιδίποδα.
Η Ανάπτυξη είναι το σύγχρονο πολιτικό ναρκωτικό, πες το και ηρωίνη, που σε τυφλώνει καθώς σε χώνει στην παραμύθα της. Ξαναδιαβάζω τον Οιδίποδα Τύραννο, του Σοφοκλή και βλέπω πόσο τραγικά επίκαιρος είναι, όσο τραγικά επίκαιρο είναι το οικολογικό – πλανητικό μας ζήτημα.
Συμπληρώνω λοιπόν την εικόνα του θηλασμού
Ο άνθρωπος δεν βυζαίνει απλώς τη μάνα φύση, δεν κοιμάται απλώς με τη μάνα του, εικόνα που έδωσε το αρχέτυπο του Οιδιπόδειου στον φροϋδικό κόσμο των ατόμων, αλλά τη βιάζει, όχι ως άτομο, αλλά ως γένος των ανθρώπων, βιάζει τη μήτρα που το γέννησε, τυφλωμένο από την Άτη – Ανάπτυξη. Και πάει και πιο πέρα από το βιασμό, την εκπορνεύει, την πουλά, οικόπεδα ακόμα και στη θάλασσα…
Ο Οιδίποδας τυφλώνεται γιατί τα μάτια του ακυρωμένα από την Άτη δεν τον βοήθησαν να δει, το γένος μας τυφλωμένο από την Ανάπτυξη δεν μπορεί να δει την “κατηφόρο” κούρσα του…
 |
Σκηνή 3η. Πολιτισμικό Μεταίχμιο.
Άνοιξη του 2011, μέρες του πυρηνικού ατυχήματος στη Φουκουσίμα, καλεσμένος του ευρωβουλευτή Τρεμόπουλου στις Βρυξέλλες, παρακολουθώ την παρουσίαση του βιβλίου ενός γκουρού της σύγχρονης σκέψης, του Λέστερ Μπράουν. Τίτλος: «Ο πλανήτης μας στα όρια του». Διεκτραγωδεί την “κατήφορο” προοπτική του ανθρώπου και της φύσης με σωρεία παραδειγμάτων. Κλιματική αλλαγή, λιώσιμο πάγων, ανύψωση της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, ερημοποίηση, ακραία καιρικά φαινόμενα, καταστροφή παραγωγικών εδαφών, εξάντληση αποθεμάτων γλυκού νερού. Κατάθλιψη. Μια χαραμάδα φωτός μόνο στην απάντησή του στην τελευταία ερώτηση μιας νεαρής που εξέφρασε την αγωνία όλων μας. «Κύριε Μπράουν δεν υπάρχει δηλαδή καμιά ελπίδα;» «Ίσως, αν απεξαρτήσουμε την ευτυχία από την κατανάλωση».
Αυτή η φράση με ένα τρόπο μαγικό μου έδιωξε την κατάθλιψη που μου προκαλούσαν σωρευτικά η Ελληνική κρίση, που ήταν στη χειρότερη φάση της το 2011, το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα και όσα είπε προηγουμένως ο συγγραφέας για τα οξυμένα πλανητικά προβλήματα. Έφυγε η θλίψη και με κατέκλυσε μια περίεργη πολιτική εφορία. Σκέφτηκα πως δεν υπάρχει ιδανικότερος τόπος από την Ελλάδα και την Κρήτη για να απεξαρτήσει ο σύγχρονος άνθρωπος την ευτυχία από την κατανάλωση. Αρκεί να βάλει σωστά το «ή» και το «και». Τι σημαίνει αυτό; Να μη μαϊμουδίζει παράταιρες μόδες, αλλά να αναδείξει τα μοναδικά δικά του θέλγητρα. Να μη ανοίγει τρύπες για γκολφ ξεριζώνοντας την προστατευμένη χλωρίδα, να μην ανοίγει τρύπες για τεράστιες ΑΠΕ σε γεωπάρκα και περιοχές natura, να μην ανοίγει τρύπες σε θάλασσες και σε στεριές για πετρέλαια. Να ανοίγει όμως τρύπες, να σκάβει τη γης για να αναδείξει τα μοναδικά μνημεία που κρύβει αυτός ο τόπος και να αναλογιστεί πως κατάφερναν στις καλύτερες στιγμές τους οι κάτοικοι του να είναι ευτυχισμένοι ζώντας σε αρμονία με τη Φύση, τότε που η Φύση εκτός από δασκάλα και μούσα ήταν κατεξοχήν τροφός που θήλαζε τα παιδιά της.
Σημειώσεις:
[1] Ομιλία σε εκδήλωση της Greenpeace, Χανιά 17 /11, Ηράκλειο 18/11/18
[2] «Ο κ. Πρωθυπουργός ήθελε μια ενημέρωση για το τι υπάρχει στη διεθνή βιβλιογραφία σχετικά με την κλιματική αλλαγή, την αύξηση της συχνότητας ακραίων καταστάσεων και αφού συζητήσαμε για διάφορα ζητήματα, μας παρακάλεσε να ετοιμάσουμε ένα μνημόνιο και να του το θέσουμε υπόψιν, με τις δικές απόψεις για την εξέλιξη σε όλα τα θέματα αυτά στη χώρα μας»
http://www.iefimerida.gr/news/435420/zerefos-o-prothypoyrgos-mas-zitise-na-etoimasoyme-mnimonio-gia-tin-klimatiki-allagi
[4] “Η παρακμή του αστικού πολιτισμού”, Από τη μοντέρνα στη μεταμοντέρνα εποχή και από το φιλελευθερισμό στη μαζική δημοκρατία, εκδόσεις Θεμέλιο, 2000
[5] συνειδητά επιλέγω το νεολογισμό “κατήφορος” για να τον αντιπαραβάλλω στο σύνηθες εξωραϊστικό επίθετο “αειφόρος”
[6] Μετέφερα στη δημοτική το σχετικό απόσπασμα
Πως γίνεται και ένας τόσος σοβαρός κίνδυνος, για τον πλανήτη και τον τόπο μας, να επελαύνει σχεδόν αμαχητί, όταν πριν λίγο σχετικά καιρό το ζήτημα της εξουδετέρωσης των χημικών της Συρίας, πολύ μακρύτερα από εκεί όπου χωροθετούνται οι εξέδρες εξορύξεων είχε προκαλέσει στην Κρήτη μια μείζονα κινητοποίηση.
