Όπως τόνισε «αυτό που συνέβη είναι πρωτόγνωρο δεν είναι ελληνικό είναι παγκόσμιο, κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει και προφανώς κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει και την εξέλιξη του, άρα λοιπόν το τοπίο είναι θολό το είχαμε πει από την αρχή και θα παραμείνει θολό, η χρονιά φέτος είναι μία πολύ ιδιαίτερη χρόνια, είναι μία υβριδική χρόνια, είναι μία χρονιά που θα μπορούσε και να μην υπάρχει, αν πάμε 10 μέρες πίσω, τα δεδομένα ήταν τέτοια που και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο υπήρχε η σκέψη να μην ανοίξουν καθόλου τα σύνορα το 2020. Άρα λοιπόν το ότι βρισκόμαστε σήμερα, τέλος Μαΐου, τουλάχιστον μπροστά σε μία εξέλιξη ότι μετακινήσεις τελικά θα υπάρξουν, αυτό έχει αποφασιστεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, απλά αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε τι είδους μετακινήσεις, δεν ξέρουμε ακριβώς πότε θα ξεκινήσουν να πετάνε τα αεροπλάνα αλλά είμαστε μπροστά σε μία εξέλιξη που λέει ότι δεν θα παραμείνουν κλειστά τα σύνορα, τουλάχιστον εντός σέγκεν για το 2020, αυτό σημαίνει ότι μπορεί να παραμένει θολό το τοπίο αλλά τουλάχιστον υπάρχει μία ελπίδα ότι έστω και ένα κομμάτι τουριστικής κίνησης μπορεί να υπάρξει για φέτος το καλοκαίρι.
Το γεγονός ότι οι παραδοσιακές μας αγορές είναι αυτές οι οποίες έχουν χτυπηθεί περισσότερο από την πανδημία προφανώς αλλάζει τα δεδομένα για φέτος. Βέβαια αν υπολογίσουμε ότι στο σύνολο του εισερχόμενου τουρισμού θα έχουμε πάρα πολύ μεγάλη μείωση, αντιλαμβάνεστε ότι ούτως ή άλλως τα πράγματα είναι πάρα πολύ διαφορετικά. Το μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή είναι να δούμε τουλάχιστον από τον Ιούλιο και μετά αν κάποιες από τις μεγάλες αυτές αγορές και κυρίως η Γερμανία – είναι βέβαιο ότι την προσελκύουν είναι βέβαιο ότι το δημοσιεύματα ότι το κλίμα για την Ελλάδα από τη Γερμανία είναι πολύ θετικό – το θέμα είναι να δούμε αν ο Γερμανός τουρίστας και οι ευρωπαίοι τουρίστες έχουν όρεξη αυτή τη στιγμή να ταξιδέψουν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψουν διότι την πανδημία την έχει διαδεχθεί η οικονομική κρίση. Και βέβαια κατά πόσο αυτοί οι λιγότεροι που θα ταξιδέψουν θα επιλέξουν την Ελλάδα έναντι άλλων προορισμών – βέβαια η χώρα μας έχει το πλεονέκτημα σε αυτή τη συγκυρία, διότι έχει διαχειριστεί πάρα πολύ καλά την υγειονομική κρίση, το προϊόν μας είναι πολύ καλό αυτό έχει αποδειχθεί τα τελευταία χρόνια, άρα σε αυτή την περιορισμένη ‘πίτα’ νομίζω ότι έχουμε ένα προβάδισμα, απλώς ακόμα δεν είναι ξεκάθαρα τα πράγματα πόσοι είναι αυτοί οι οποίοι θα ταξιδέψουν και από πότε θα ξεκινήσουν.
Για τα πρωτόκολλα των ξενοδοχείων
Το θέμα των πρωτοκόλλων έχει αναδειχθεί σε μείζον θέμα κατά την άποψη τη δική μου δεν είναι. Προφανώς και από την αρχή συνεργαστήκαμε με το Υπουργείο και καταθέσαμε και την άποψή μας, ότι τα πρωτόκολλα πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο ρεαλιστικά και βιώσιμα για να μπορέσουν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά και από τις επιχειρήσεις, από την άλλη έχοντας και τη συνεχή επαφή και με τις υγειονομικές αρχές με τον ΕΟΔΥΥ, με την επιτροπή των υγειονομικών συμβούλων και με τον τρόπο που διαχειρίστηκε η κυβέρνηση την πανδημία, γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι αυτά είναι είναι δυναμικά και συνεχώς διαμορφώνονται.
Έπρεπε οπωσδήποτε να βγει ένα πρωτόκολλο Υγειονομικό για να ξεκινήσουν οι επιχειρήσεις, να ξέρουν την αφετηρία, αυτό δεν σημαίνει ότι το πρωτόκολλο που υπάρχει σήμερα θα είναι αυτό που για πάντα θα εφαρμοστεί ακόμα και για φέτος το καλοκαίρι. Όσο τα πράγματα εξελίσσονται υγειονομικά καλά, τα πρωτόκολλα αυτά διαμορφώνονται στο πιο ελαστικό, αυτό το έχουμε διαπιστώσει και σε άλλους τομείς που έχουν ξεκινήσει και λειτουργούν, το βλέπουμε πώς εξελίσσεται και στην εστίαση. Θέλω να πω είναι ότι προφανώς οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμοστούν διότι η εικόνα που θα δείξουν και προς τους εργαζόμενους και προς τους πελάτες τους θα καθορίσει και τι τελικά αποτελέσματα θα έχουν φέτος, αλλά δεν είναι κάτι το πρωτόκολλο το οποίο θα πρέπει να σταθούμε, διότι μέχρι τον Ιούλιο που θα ξεκινήσει και η τουριστική σεζόν, είναι βέβαιο ότι αν τα επιδημιολογικά δεδομένα είναι καλύτερα, που το εγώ πιστεύω ότι θα είναι – και οι διαδικασίες θα είναι πιο ελαστικές.
Για τα μέτρα στήριξης
Τοποθετηθήκαμε από την πρώτη στιγμή, ότι βάλαμε θετικό πρόσημο, είναι στο πλαίσιο αυτών που συζητούσαμε και έχουμε ζητήσει. Προφανώς όμως πάλι λόγω της δυσκολίας της κατάστασης και λόγω του μεγέθους του προβλήματος, κρίνουμε ότι και στην εξέλιξη των πραγμάτων θα είναι τέτοια τα δεδομένα που θα χρειαστούν και παραπάνω παρεμβάσεις.
Όλο το ζητούμενο φέτος και νομίζω ότι αυτό που πρέπει που θα κρίνει τελικά και την επιτυχία, είναι να ανοίξουν όσο γίνεται περισσότερες επιχειρήσεις, να στηριχτούν όσο γίνεται περισσότερες θέσεις εργασίας και να υπάρξει ένα οικονομικό αποτέλεσμα που να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να λειτουργήσει το 2020 ως γέφυρα και να περάσουμε στο 2021.
Ο αριθμός και στην Κρήτη και στην Ελλάδα των τουριστικών επιχειρήσεων που θα λειτουργήσουν ή δεν θα λειτουργήσουν θα κριθεί τις επόμενες 2-3 εβδομάδες από δύο σημαντικούς παράγοντες – το ένα είναι να περιμένουμε μέσα στην εβδομάδα που θα ψηφιστούν τα μέτρα κυρίως τα εργασιακά και πλέον θα είναι ξεκάθαρο το τοπίο το τι θα ισχύει και για εποχικές επιχειρήσεις και για συνεχούς, οπότε οι επιχειρηματίες θα μπορούν πλέον ξεκάθαρα να κάνουν τους υπολογισμούς τους
Η δεύτερη παράμετρος η οποία θα ξεκαθαριστεί το χορό μέχρι τα μέσα Ιουνίου είναι από ποιες αγορές μπορούμε ρεαλιστικά φέτος να περιμένουμε κάποια κίνηση. Ο συνδυασμός του κόστους με τα προσδοκώμενα έσοδα θα καθορίσει και την απόφαση του ποιος θα ανοίξει και το ποιος όχι.
Βέβαια, από ένα σημείο και μετά, μπαίνει και η δική μας επιχειρηματική ευθύνη, ο τουρισμός είναι δυνατός είναι το 25% του ΑΕΠ της χώρας, στήριξε τη χώρα τα δύσκολα χρόνια της δημοσιονομικής κρίσης και θεωρώ ότι πρέπει και σε αυτή τη συγκυρία να κάνουμε ότι μπορούμε για να στηρίξουμε μία ακόμα φορά την οικονομία μας και την κοινωνία βέβαια.
Έλεγα και λέω ο τουρισμός να βάλει πλάτη από την πλευρά του, θα συνεχίσει να διεκδικεί ότι η συνθήκη μπορεί από την άλλη όμως έχουμε και την υποχρέωση να βάλουμε πλάτη και σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία.
Βάζοντας και τον εαυτό μου μέσα ως επιχειρηματία, παραμένουμε όλοι σε κατάσταση σοκ, κανείς δεν είχε κάνει στο παρελθόν σενάριο μη λειτουργίας, προφανώς όλες οι επιχειρήσεις έχουν περάσει από δύσκολες χρονιές, ο τουρισμός έχει περάσει πάρα πολλούς καθοδικούς κύκλους, πολέμους στη γειτονιά μας, την δημοσιονομική κρίση που πριν ακόμα ξεκινήσει είχε επηρεάσει πάρα πολύ τουρισμό, κάνεις όμως ποτέ δεν είχε βρεθεί μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο ή να μη λειτουργήσει καθόλου ή να κλείσει η επιχείρησή του σε λειτουργία με πολλούς εργαζόμενους.
Το στοκ παραμένει, η αγωνία είναι μεγάλη, η μεγαλύτερη αυτή τη στιγμή είναι η επιβίωση. Προφανώς μία κλειστή η επιχείρηση πόσο ισχύει και να είναι όσο ισχυρή και να είναι, αντιμετωπίζει αυτό το σενάριο της μη επιβίωσης, για αυτό λοιπόν λέω ότι είναι πάρα πολύ κρίσιμο με ότι συνθήκη διαμορφωθεί φέτος, να λειτουργήσουν όσο γίνεται περισσότεροι για να μπορέσουμε να περάσουμε στο 21 που θα αρχίσει ουσιαστικά η προσπάθεια ανάκτησης του χαμένου εδάφους. Είναι μία συλλογική προσπάθεια πολύ δύσκολη, εγώ το μόνο που μπορώ να πω και εγώ από την πρώτη στιγμή να το θέλει ψυχραιμία, θέλει ενότητα, πρέπει όλοι μαζί σε αυτό να πορευτούμε, επιχειρήσεις και Πολιτεία, με ρεαλιστικές διεκδικήσεις. Προφανώς η πολιτεία πρέπει να σταθεί δίπλα στις επιχειρήσεις και επιχειρήσεις πρέπει να αναλάβουν και το ρόλο που τους αναλογεί.
