«Είναι δύσκολη η περίοδος και την έχουμε κάνει και εμείς ακόμη δυσκολότερη με την έννοια του ότι έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης χρειαζόμαστε τώρα. Γυρνάω όλη την Κρήτη αυτή την περίοδο και προσπαθώ να ενθαρρύνω τους ανθρώπους να σκεφτούν αυτό που ίσως δεν το κάναμε από την πρώτη στιγμή – να καταλάβουμε ότι είναι μία περίοδος που θα τραβήξει σε μάκρος και αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε όπως ακριβώς κάθε δοκιμασία στην ζωή μας και η Κρήτη το έχει δείξει αυτό, ξέρει να ξεπερνάει τις δοκιμασίες. Η ζωή μας αλλάζει και αυτό πρέπει να το καταλάβουμε».
Αυτά δήλωσε, μεταξύ άλλων, μιλώντας στον «αέρα» της εκπομπής «Πρώτη ματιά στην ενημέρωση» και το Νίκο Σγουρό ο καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Χρήστος Λιονής.
Στην ερώτηση εάν θα μπορούσε να αποφευχθεί το lockdown στην Κρήτη ή σε άλλες περιοχές με πιο χαμηλό ιικό φορτίο, ο κ. Λιονής τόνισε ότι «η χώρα μας δεν έχει δεδομένα για να πάρει τόσο ορθολογικές αποφάσεις, τα δεδομένα μόνο με της ιχνηλατήσεις και την παρακολούθηση των αριθμών δεν φτάνουν για να μπορέσεις να ξέρεις, συνεπώς η χώρα μας δεν είχε την πληροφορία για να έχει την εικόνα από πολύ πριν της έκθεσης αυτού του δεύτερου κύματος. Ουσιαστικά προσπαθεί δηλαδή κάθε φορά μετρώντας τις καταγεγραμμένες τη χρονική στιγμή εκείνες περιπτώσεις και μέσω των ιχνηλατήσεων και παρακολουθώντας τους αριθμούς στις μονάδες εντατικής θεραπείας δηλαδή το κριτήριο ουσιαστικά ήταν η παρακολούθηση των ημερήσιων περιπτώσεων προσβολής από τον ιό και η επάρκεια ή όχι των ΜΕΘ.
Απαντώντας για την επάρκεια των ΜΕΘ στην Κρήτη και σε όλη τη χώρα, είπε «όταν κουβεντιάζει κανείς για επάρκεια ΜΕΘ ή για την επάρκεια του συστήματος υγείας, δεν κουβεντιάζει μόνο την επάρκεια του συστήματος υγείας απέναντι στις σοβαρές περιπτώσεις για τον κορωνοϊό αλλά απέναντι σε όλα τα νοσήματα τα οποία εξακολουθούν να τρέχουν και μάλιστα η διάγνωση τους καθυστερεί και μάλιστα οι επιπλοκές από αυτά τα νοσήματα θα είναι πολύ μεγαλύτερες. Αυτή η συζήτηση για την επάρκεια του συστήματος να αντιμετωπίσει κορωνοϊό επιπλέον των χρονίων νοσημάτων σε τέτοιο βαθμό δεν έχει γίνει μέχρι τώρα, λυπάμαι που το λέω. Με αποτέλεσμα το σύστημά μας να εξακολουθεί να είναι ανέτοιμο όχι να καλύψει μόνο τις ανάγκες του κορωνοϊού αλλά όλες μαζί».
Η πιο πιο μεγάλη επιδημία τα επόμενα χρόνια θα είναι η επιδημία των οξέων εμφραγμάτων ή των στεφανιαίων συνδρομών, που σημαίνει ουσιαστικά ότι χρειάζεσαι ΜΕΘ όχι για να αντιμετωπίσεις τον κορωνοϊό αλλά όλες τις ανάγκες, ιώσεις, γρίπες, τροχαία, κλπ. Έχουμε ένα σύστημα που δεν μπορεί να κάνει εκτίμηση των αναγκών, δεν είναι οχυρωμένο και δεν έχει δεδομένα, δεν έχει αρχεία, δεν μπορεί να ξέρει τις ανάγκες. Ακόμη και στον καρκίνο το μοναδικό διαθέσιμο αυτή τη στιγμή αρχείο νεοπλασιών στην Ελλάδα ηλεκτρονικό είναι αυτό που έχουμε στην Κρήτη. Πρέπει να ξέρεις πόσα άτομα μέσα σε μία χρονιά προσβάλλονται, πόσα άτομα έχουν χρόνια νοσήματα, πόσα άτομα θα πεθάνουν, πόσα άτομα χρειάζεται να πάνε για φροντίδα στο σπίτι. Ένα σύστημα υγείας δεν μπορεί παρά να έχει τέτοια δεδομένα, γιατί πάνω σε αυτά θα κάνει τον προγραμματισμό και την εκπαίδευσή του. Είχαμε και έχουμε ένα σύστημα υγείας που δουλεύει στα τυφλά και είναι ανέτοιμο να κάνει την εκτίμηση της επάρκειας του, γιατί δεν μπορεί και δεν έχει και δεδομένα να εκτιμήσει στους επόμενους μήνες ή ακόμη και σε αυτή την οξεία φάση πόσες μονάδες ή κλίνες θα καταληφθούν από non-covid νοσήματα.
Όπως τόνισε, «ούτε η Κρήτη ούτε o νομός Λασιθίου θα γίνουν ποτέ νομός Αττικής ή Θεσσαλονίκης. Και ο νομός Λασιθίου και ο νομός Ρεθύμνου εξ ορισμού θα έχουν τη μικρότερη επιβάρυνση από τους νομούς της Κρήτης και γενικότερα η Κρήτη, για πολλούς και διάφορους λόγους θα έχει τη μικρότερη επιβάρυνση από ότι έχει υπόλοιπη Ελλάδα έτσι δείχνει και η ανάλυση μεγάλων δεδομένων ιδιαίτερα από την Ισπανία που έχουμε μάθει πάρα πολλά».
Ο κ. Λιονής τόνισε ότι θα πρέπει να οχυρωθούν υγειονομικά οι λεγόμενες ευάλωτες ομάδες αλλά και ευάλωτες οικογένειες «με όρους νοσημάτων και αυτό είναι ένα έργο που θα μπορούσε και έπρεπε να το έχει καταλάβει εδώ και χρόνια η Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.Έχω μάλιστα διατυπώσει την πρόταση και την έχω στείλει και στο Υπουργείο για μία ουσιαστική φροντίδα αυτών των οικογενειών που σήμερα στην περιφέρεια είναι 7.500 οικογένειες που με ένα πρόγραμμα ΤΕΒΑ επισιτίζονται. Το επόμενο διάστημα θα υπάρξει φτώχεια και νομίζω ότι θα η φροντίδα αυτών των οικογενειών θα πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα και των τοπικών κοινωνιών και της κυβέρνησης.
Πρέπει να αναζητηθούν καινούργιοι τρόποι οργάνωσης υπηρεσιών υγείας και Κοινωνικής φροντίδας, το παλιό σύστημα δεν φτάνει.
Η χρήση των rapid tests θα πρέπει, τόνισε, να γίνει στις μονάδες της κλειστής φροντίδας. «Αυτός είναι ένας πληθυσμός που πρέπει να προσεχτεί πάρα πολύ που σημαίνει ότι πρέπει να γίνονται σε πολύ συχνότερα χρονικά διαστήματα σε όλο το προσωπικό των κλειστών δομών, αν μπορεί η Κρήτη Δηλαδή αυτή τη στιγμή να χρησιμοποιήσει αυτή την καινούργια τεχνολογία για να ελέγχει όλους αυτούς που μπαίνουν μέσα στο κλειστό σύστημα. Αυτό πρέπει να γίνεται κάτω από ένα συστηματικό έλεγχο και κάτω από ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο που πρέπει να το συντονίσει αυτή τη στιγμή και η 7η ΥΠΕ και οι ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς».
Τόνισε δε ότι «η πρόταση που έχουμε διατυπώσει παλιότερα σαν επιστημονική ομάδα του πανεπιστημίου Κρήτης και την έστειλα και προχθές στο Γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ένα καινούργιο πρόσωπο που αν μη τι άλλο υπόσχεται αρκετά, είναι οι Μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θα μπορούσαν από πριν να διεξάγουν με αντισώματα επιδημιολογικές μελέτες σε επαναλαμβανόμενα δίκτυα, θα μπορούσαν να φτιάξουν δηλαδή στην Κρήτη 6-7 βαρόμετρα για να μπορούν να μας λένε τι είναι το κύμα το επόμενο – τα αντισώματα δείχνουν το βαθμό προσβολής ή ανοσίας ενός πληθυσμού. Αυτό δεν έγινε δυστυχώς ξέρω ότι τώρα γίνεται μία σοβαρή συζήτηση στον ΕΟΔΥ».
Πρόσθεσε, ότι θα πρέπει να ενταθεί την περίοδο της πανδημίας ο ρόλος των Πανεπιστημίων. «Λυπάμαι που το λέω αλλά έχουν μείνει διάφοροι θεσμοί απέξω από την αντιμετώπιση της πανδημίας. Νομίζω ότι τώρα δεν έχουμε πολλά περιθώρια κριτικής και είναι λάθος να γίνεται αλλά πρέπει να δηλώσουμε όλοι τη δική μας παρουσία και να ζητήσουμε από τους ανθρώπους μας ακούνε
Στο ερώτημα εάν τα rapid tests είναι αξιόπιστα, ο κ. Λιονής σημείωσε ότι «γίνεται πολλή συζήτηση για τη διαγνωστική τους ακρίβεια. Είναι αλήθεια ότι η τεχνολογία αυτή βελτιώνεται. Είναι καλό και οι θεσμοί που θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα τεστ να συμβουλευτούν τις επιτροπές γιατί είναι όσα κυκλοφορούν δεν έχουν την ίδια διαγνωστική ακρίβεια. Το ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, για αυτό το λόγο είναι καλό πριν γίνουν μαζικές προμήθειες ή η ουσιαστική εμπλοκή θα πρέπει να ερωτηθούν ειδικές επιτροπές. Προσωπικά δεν είμαι υπέρ μιας ανεξέλεγκτης χρήσης rapid tests η τεχνολογία δεν μπορεί να χρησιμοποιείται από οποιονδήποτε και με οποιοδήποτε μέσο, χρειαζόμαστε έναν ουσιαστικό συντονισμό. Η λάθος μεταφορά και ερμηνεία τους μπορεί και στο άτομο στην οικογένεια και στην τοπική κοινωνία να δημιουργήσει πολλά προβλήματα.
Η παράκλησή μου είναι να υπάρξει συντονισμός στην χρήση των τεστ και όχι ο κάθε φορέας να αγοράσει και να κάνει, αυτό είναι λάθος και είναι και εκδήλωση πανικού.
Σημείωσε δε ότι η διαγνωστική ακρίβεια «που μέσα περιλαμβάνει και τη λεγόμενη ευαισθησία και ειδικότητα ενός διαγνωστικού τεστ, δεν μπορεί να διαβάζεται το ίδιο π.χ. στη Θεσσαλονίκη και το ίδιο στην Κρήτη, φυσικά και δεν είναι το ίδιο».
Ακούστε εδώ αναλυτικά την ενδιαφέρουσα συζήτηση:
Ο Χρήστος Λιονής στο Λατώ fm: «Να κάνουμε κτήμα μας ότι η ζωή μας έχει αλλάξει σημαντικά – Χρειάζονται καινούργιοι τρόποι οργάνωσης υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας, το παλιό σύστημα δεν φτάνει – Πριν την προμήθεια rapid tests να ερωτώνται ειδικές επιτροπές, ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα»
